Στην Ελλάδα έχουμε το κακό συνήθειο κάθε μαθητής μετά το Γυμνάσιο να “επιλέγει” να συνεχίσει την εκπαίδευσή του σε Γενικό Λύκειο, καθώς τα Επαγγελματικά Λύκεια δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για να τα επιλέξουν οι μαθητές. Σύμφωνα με το υπάρχον σύστημα, τα ΕΠΑ.Λ. διαθέτουν κύκλο Τεχνολογίας, κύκλο Υπηρεσιών και Ναυτικό κύκλο, όμως παρατηρείται το φαινόμενο σημαντική μερίδα σχολείων να μην διαθέτουν πολλές ειδικότητες κύκλων – για παράδειγμα να υπάρχει τμήμα Αυτοματισμού κι όχι Δικτύων και Τηλεπικοινωνιών. Αποτέλεσμα είναι οι περισσότεροι μαθητές να τα απορρίπτουν γιατί δεν διαθέτουν το κλάδο που θα ήθελαν να επιλέξουν. Μια μικρή παρένθεση εδώ· εξαιτίας της κάκιστης διαχείρισης του δημοσίου χρήματος και της διαρκώς μειούμενης δαπάνης για την παιδεία την τελευταία οκταετία λόγω “λιτότητας”, οι εγκαταστάσεις και οι κτιριακές υποδομές που στεγάζουν τα τμήματα δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις συνθήκες. Άλλος ένας λόγος που τα Επαγγελματικά Λύκεια έχουν χάσει την ουσία τους και κυριολεκτικά έχουν μετατραπεί σε Λύκεια για αδύναμους μαθητές.
 
Συνεπώς η μεγάλη πλειοψηφία των μαθητών επιλέγει να συνεχίσει στα Γενικά Λύκεια. Αυτό θα μπορούσε να μην είναι πρόβλημα εάν ζούσαμε σε μια κανονική χώρα· όμως δεν ζούμε. Παρατηρείται κάθε χρόνο ότι την επιλογή των πανελληνίων την επιλέγει ένα τεράστιο ποσοστό μαθητών, κοντά στο 90%. Οι μαθητές ακολουθούν αυτή την πορεία, όχι όμως πάντα συνειδητά. Όπως λέει και μια φράση “στην Ελλάδα είσαι ότι δηλώσεις”.
 
Υπάρχουν τρεις κατηγορίες μαθητών που επιλέγουν τις πανελλαδικές:
 
α) Οι μαθητές που πραγματικά θέλουν να εισαχθούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, έχοντας κατασταλάξει στο τι θέλουν να κάνουν στην ζωή τους
 
β) Οι μαθητές που μπαίνουν στη λογική αυτή εξαιτίας της υψηλής συμμετοχής. Σε μια τάξη 20 ατόμων, αν οι 16 μαθητές δίνουν πανελλήνιες, οι άλλοι 4 που μπορεί και να μην είναι σίγουροι, μπορεί να επιλέξουν να συμμετέχουν σε αυτή την δοκιμασία (ή και όχι) μη θέλοντας να μείνουν στο περιθώριο από την μάζα, ή γιατί σκέφτονται πως αφού όλοι δίνουν ας δώσω και εγώ
 
γ) Οι μαθητές που δεν είναι κατασταλαγμένοι για την επαγγελματική τους πορεία και οι γονείς τους τους “επιβάλλουν” να συμμετέχουν. Τις περισσότερες φορές, γιατί όλοι οι γονείς θέλουν να δουν το παιδί τους να ανεβαίνει τα σκαλιά του Πανεπιστημίου, αν γίνεται και της σχολής που δεν πέρασε ο ίδιος. Ή γιατί δεν θα μπορούν να δεχτούν ότι πέρασε η κόρη της γειτόνισσας κι όχι το δικό τους παιδί.
 
Κάπως έτσι, κάθε χρόνο περίπου 100.000 μαθητές της 3ης Λυκείου διαβάζουν ασταμάτητα για εκείνες τις, 4 πλέον, μέρες που θα εξεταστούν στα μαθήματα που θα καθορίσουν την σχολή που θα περάσουν και την εν πολλοίς την υπόλοιπη ζωή τους. Και θα πει τώρα κάποιος, μα καλά σε όλες τις χώρες έτσι συμβαίνει. Και όμως όχι. Στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες δεν υπάρχουν εισαγωγικές εξετάσεις. Είναι δυνατόν οι μαθητές να πηγαίνουν 14 συνολικά χρόνια σχολείο για να καθορίσει το αποτέλεσμα τόσου κόπου και καθημερινής δραστηριότητας η επίδοση 4 ημερών; Και πάλι τώρα κάποιος άλλος θα πει, πως οι Πανελλήνιες είναι το πιο αξιοκρατικό σύστημα. Δεν διαφωνώ σε αυτό, είναι από τα λίγα πράγματα που έχουν απομείνει όρθια στη χώρα. Όμως ας μην γελιόμαστε, έχει και αυτό τα παραθυράκια του. Δεν είναι αυτό το ζήτημα και δεν επικεντρώνεται εδώ η ουσία.
 
Οι πανελλήνιες με την μορφή που έχουν σήμερα είναι το πιο ψυχοφθόρο σύστημα που θα μπορούσε να υπάρχει. Μαθητές να διαβάζουν νυχθημερόν όλη την χρονιά, τις περισσότερες φορές χάνοντας την εκπαιδευτική ουσία, μαθαίνοντας τα παπαγαλία για να είναι “και καλά” σίγουροι ότι δεν θα ξεχάσουν κανένα κόμμα στον ορισμό. Και βάζοντας τους γονείς να πληρώνουν πάμπολλα χρήματα σε φροντιστήρια, γιατί όπως είπαμε δεν ζούμε σε κανονική χώρα. Και όχι γιατί δεν κάνουν σωστά τη δουλειά τους οι καθηγητές, αλλά γιατί εξαιτίας του ανταγωνισμού οι πανελλήνιες έχουν πάρει τέτοιο βαθμό δυσκολίας που είναι από αδύνατο μέχρι ακατόρθωτο να πετύχει ο διαγωνιζόμενος στις εξετάσεις. Ο τεράστιος βαθμός λοιπόν δυσκολίας έχει οδηγήσει την πλειοψηφία των μαθητών στην παραπαιδεία, στα φροντιστήρια και στα ιδιαίτερα. Βάζοντας ένα έφηβο παιδί σε μια διαδικασία ατέρμονη· να πρέπει καθημερινά να παρακολουθεί 6 ώρες στο σχολείο, ουσιαστικά κάνοντας επανάληψη τα του φροντιστηρίου, και άλλες 4-6 ώρες σε εξωσχολικά μαθήματα.
 
Το αποτέλεσμα κάποιες φορές επιβραβεύει και τον κόπο και τον μόχθο τόσων ωρών. Όμως τι συμβαίνει με αυτούς που δεν έπιασαν την σχολή ή το τμήμα που ήθελαν; Ο μαθητής βρίσκεται σε δίλημμα να πάει στη σχολή που πέρασε και να ακολουθήσει μια πορεία που δεν ήταν η επιλογή του ή να περάσει άλλη μια χρονιά ασκήσεων, διαβάσματος, παπαγαλίας και πολλών πολλών ωρών μαθημάτων. Με την προϋπόθεση ότι οι γονείς του μπορούν να ανταπεξέλθουν πάλι στα φροντιστήρια. Οι μαθητές που δεν πέρασαν ή δεν κατάφεραν να περάσουν στην σχολή που ήθελαν, αναγκάζονται να μπουν πάλι σε αυτή την διαδικασία. Και πάλι κάποιοι θα πουν, δεν πειράζει μια χρονιά είναι θα περάσει, αδιαφορώντας για την ψυχική ισορροπία του μαθητή. Εάν αντέχει να το ξαναπεράσει και αν μπορεί να ανταπεξέλθει σε αυτό το μαραθώνιο.
 
Σήμερα,
 
ο υπουργός κ. Γαβρόγλου κοροϊδεύει κυριολεκτικά τους μαθητές και τους γονείς βγαίνοντας κάθε 6 μήνες περίπου και ανακοινώνοντας ότι θα καταργήσει τις πανελλήνιες. Κάποιοι θυμούνται και πιο παλιά τον ΣΥΡΙΖΑ να έχει στο πρόγραμμά του την κατάργηση των πανελληνίων. Ο χρόνος περνάει κύριοι όμως και αποτέλεσμα ακόμα δεν λέτε να βγάλετε
 
Και επειδή είμαι της άποψης πως ότι καταργείται πρέπει να αντικαθίσταται από κάτι άλλο, κάτι καλύτερο, διαφορετικό., κάτι που θα διορθώνει τα ελαττώματα του προηγούμενου συστήματος και θα είναι δίκαιο για όλους. Μια εξαιρετική ιδέα θα μπορούσε να είναι η 3η Λυκείου να είναι μια τάξη καθαρά προπαρασκευαστική για κάθε μαθητή που θέλει να συνεχίσει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με λιγότερες ώρες μαθημάτων γενικού περιεχομένου και περισσότερες ώρες μαθημάτων προσανατολισμού. Τα μαθήματα και η διδακτέα ύλη των μαθημάτων που αφαιρούνται να μεταφερθούν στην 1η και την 2α τάξη του Λυκείου, αντίστοιχα. Και η ύλη των μαθημάτων προσανατολισμού να κατατμηθεί έτσι ώστε έτος με το έτος να δίνεται όλο και περισσότερη σημασία σε αυτό που επιλέγει ο μαθητής. Η κατάργηση των πανελληνίων θα αντικατασταθεί από ένα ισχυρό απολυτήριο που πραγματικά θα αναδεικνύει τις ικανότητες του μαθητή σε αυτό που θα έχει επιλέξει και θα του παρέχει ταυτόχρονα τις γενικές γνώσεις που του χρειάζονται για την πορεία του. Το Γενικό Λύκειο μπορεί να μετατραπεί σε προθάλαμο των τμημάτων που επιθυμεί ο έφηβος. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι το Γυμνάσιο θα έχει από την πρώτη τάξη έναν σχολικό επαγγελματικό οδηγό και θα δίνει έμφαση στη σφαιρική και ολοκληρωμένη γνώση.
 
Ας ανοίξει ένας πραγματικός διάλογος ανάμεσα στους μαθητές και το Υπουργείο ώστε να μπορούμε να ταιριάξουμε και να συνθέσουμε γνώμες. Δεν μπορεί άλλο να συνεχίσει να υποβαθμίζεται το σχολείο και να στηρίζονται όλα στην παραπαιδεία και στην “τύχη” του υποψήφιου να είναι καλή η ημέρα της επιτροπής που ορίζει τα θέματα
 

Θωμάς Αχταρίδης

μέλος του Συμβουλίου του DiEM25 για την Ελλάδα

φοιτητής Μαθηματικών – ΕΚΠΑ

Θέλεις να ενημερώνεσαι για τις δράσεις του DiEM25-ΜέΡΑ25; Γράψου εδώ