Η ευρωζώνη είναι η μεγαλύτερη και σημαντικότερη οικονομία στον κόσμο.
Και παρ’ όλα αυτά, αυτή η γιγάντια οικονομία έχει μόνο ένα θεσμικό όργανο με νομικό καθεστώς: την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με το καταστατικό της να ορίζει τις αρμοδιότητες αυτού του ιδρύματος με έδρα την Φρανκφούρτη, για την επίτευξη ενός και μόνου στόχου: της σταθερότητας των τιμών.
Πράγμα που αφήνει αναπάντητη την ερώτηση:
«Τι γίνεται με τους οικονομικούς στόχους πέρα από τη σταθερότητα των τιμών; Τι γίνεται με την ανάπτυξη, τις επενδύσεις, την ανεργία, τη φτώχεια, τις εσωτερικές ανισορροπίες, το εμπόριο, την παραγωγικότητα;»
«Ποιο όργανο της ΕΕ αποφασίζει τις πολιτικές της ευρωζώνης γι’ αυτά;»
Το Eurogroup δεν υπόκειται στο Ευρωπαϊκό δίκαιο
Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η απάντηση είναι: το Eurogroup. Και πράγματι, εκεί παίρνονται οι κρίσιμες αποφάσεις, από τις οποίες εξαρτάται το παρόν και το μέλλον της Ευρώπης. Μόνο που το Eurogroup δεν υφίσταται στο ευρωπαϊκό δίκαιο. Χωρίς γραπτούς κανόνες ή ισχύουσες νομικές διαδικασίες, το Eurogroup λαμβάνει σημαντικές αποφάσεις, που στην συνέχεια επικυρώνονται τυπικά και χωρίς ουσιαστική συζήτηση στο Ecofin, το Συμβούλιο Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών των χωρών-μελών της ΕΕ.
Δεν είναι η απουσία γραπτών κανόνων ή έγκυρων νομικών διαδικασιών το μόνο πρόβλημα. Υπάρχουν άλλα δύο προβλήματα που θα πρέπει να γνωρίζουν οι Ευρωπαίοι. Το πρώτο είναι ότι η τρόικα έχει κυριαρχήσει στο Eurogroup, επιβάλλοντας μία διαδικασία λήψης αποφάσεων με την οποία οι Υπουργοί Οικονομικών εξουδετερώνονται και αναγκάζονται να λαμβάνουν αποφάσεις με βάση σχεδόν μηδαμινές πληροφορίες. Το δεύτερο είναι ο εξωφρενικά απόκρυφος τρόπος λειτουργίας του Eurogroup.
Η τρόικα κυριαρχεί στο Eurogroup
Οποιαδήποτε συζήτηση στο Eurogroup σε οποιαδήποτε συνεδρίαση, εκτυλίσσεται με τον ακόλουθο τρόπο:
Στην αρχή παίρνουν τον λόγο οι εκπρόσωποι της τρόικας (όποιο κι αν είναι το θέμα συζήτησης: πχ. το ελληνικό πρόγραμμα ¨διάσωσης¨, ο γαλλικός εθνικός προϋπολογισμός), με τον Επίτροπο Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών Θεμάτων της ΕΕ (Pierre Moscovici) να κάνει την αρχή, ενώ στην συνέχεια μιλάει ο Διοικητής της ΕΚΤ (Mario Draghi ή Benoît Cœuré, όταν ο πρώτος απουσιάζει), ενώ την αυλαία της τρόικας κλείνει ο εκπρόσωπος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Christine Lagarde ή Poul Thomsen, όταν εκείνη απουσιάζει). Μόνο τότε βρίσκουν την ευκαιρία οι Υπουργοί Οικονομικών να μιλήσουν (με πρώτο τον Υπουργό του κράτους-μέλους του οποίου η ¨περίπτωση¨ βρίσκεται υπό συζήτηση). Αυτό σημαίνει ότι πριν μιλήσει κάποιος Υπουργός Οικονομικών, η τρόικα έχει ήδη διαμορφώσει το ¨κλίμα¨.
Το αξιοπερίεργο είναι ότι όταν δίδεται ο λόγος στους Υπουργούς, εκείνοι μιλούν χωρίς να έχουν ούτε καν μία κόλλα Α4 μπροστά τους, έστω και με λίγες πληροφορίες, κάποια αριθμητικά στοιχεία, ενημερωτικά σημειώματα κτλ, για το θέμα υπό συζήτηση. Για παράδειγμα, καθώς συζητείτο η ελληνική κρίση, στις συνεδριάσεις στις οποίες εκπροσώπησα την ελληνική κυβέρνηση, δεν μου επετράπη ούτε καν να στείλω με email στους συναδέλφους Υπουργούς Οικονομικών τις προτάσεις μας. Εκείνοι, επομένως, αποφάνθηκαν για τις ελληνικές προτάσεις χωρίς να τις έχουν καν δει. Το μόνο που είχαν ως δεδομένο ήταν αυτά που είχαν πει οι εκπρόσωποι της τρόικας και αυτά που είχα πει εγώ ο ίδιος. Ο λόγος τους εναντίον του δικού μου!
Εξωφρενικός αποκρυφισμός
Μετά την πρώτη συνεδρίαση του Eurogroup στην οποία παραβρέθηκα (και η οποία κράτησε 10 ώρες, με μοναδικό θέμα την Ελλάδα), ζήτησα από την γραμματέα μου τα πρακτικά της συνεδρίασης, για να μπορώ να θυμάμαι ποιος είπε τι και πότε, πριν ενημερώσω την υπόλοιπη κυβέρνηση. Με φρίκη την άκουσα, όταν επέστρεψε, να μου ανακοινώνει τα εξής απίστευτα νέα: ¨Δεν υπάρχουν πρακτικά, ούτε ηχητική καταγραφή ούτε απομαγνητοφώνηση¨.
Είναι πραγματικά απίστευτο. Η αίθουσα στην οποία γίνονται οι συνεδριάσεις του Eurogroup, είναι γεμάτη μικρόφωνα, κάμερες και οθόνες που αναπαράγουν σε πραγματικό χρόνο κάθε ομιλία που εκφωνείται. Το να μην υπάρχει καταγραφή του περιεχομένου της συνεδρίασης είναι και απίστευτο και σκανδαλώδες.
Με αυτά τα δεδομένα, είναι άραγε απορίας άξιο το ότι η οικονομική κρίση της ευρωζώνης συνεχίζει ακάθεκτη έξι χρόνια μετά την έναρξή της;
Το 2009 η ανεργία αυξήθηκε κατακόρυφα από περίπου 5% στο 12% και στις ΗΠΑ και στην ευρωζώνη. Στις ΗΠΑ έχει μειωθεί στο προηγούμενό της ποσοστό. Στην ευρωζώνη έχει κολλήσει στο 12%.
Σημαντικός λόγος για την αποτυχία ανάρρωσης της ευρωζώνης είναι ο τρόπος λειτουργίας του Eurogroup.
Αυτό που καθιστά το Eurogroup έναν σαφή και υφιστάμενο κίνδυνο για το μέλλον της Ευρώπης, είναι η επικυριαρχία μίας τρόικας που ενδιαφέρεται περισσότερο να διατηρήσει την ισχύ της έναντι των Ευρωπαίων, παρά να αναρρώσει η Ευρώπη, ταυτόχρονα με την παντελή έλλειψη διαφάνειας στην διαδικασία λήψης των αποφάσεων (με το δεύτερο να επιτρέπει την αναπαραγωγή αποτυχημένων πολιτικών από μία ανεξέλεγκτη τρόικα).
Τι μπορεί να γίνει;
Το πρώτο βήμα πρέπει να είναι η άρση του πέπλου μυστικότητας, ώστε οι Ευρωπαίοι να έχουν την ευκαιρία να δουν κατά πόσο το Eurogroup λειτουργεί προς όφελός τους. Παρακαλώ υπογράψτε και διαδώστε την αναφορά του DIEM25 για να αφήσουμε το φως να μπει μέσα στο σκοτεινό δωμάτιο!
Ώρα για ΔΡΑΣΗ! Υπογράψτε την αναφορά Διαφάνεια στην Ευρώπη Τώρα!
Αυτό μου κατέστη σαφές στην συνεδρίαση του Eurogroup της 27ης Ιουνίου 2015, όταν επέκρινα την απόφαση του Προέδρου του Eurogroup, Jeroen Dijsselbloem να παραβεί τον συνήθη κανόνα ομοφωνίας της ΕΕ και να εκδώσει ανακοίνωση με την οποία διαφωνούσε η ελληνική κυβέρνηση. Όταν ζήτηση νομική γνωμοδότηση, η Γραμματεία του Συμβουλίου μου απάντησε: ¨Το Eurogroup δεν αναγράφεται στις συνθήκες της ΕΕ και λειτουργεί ως άτυπη σύσκεψη. Ως τέτοιο, δεν υπόκειται σε κανέναν γραπτό κανόνα.¨
Το Συμβούλιο Ecofin αποτελείται από τους Υπουργούς Οικονομικών των 28 κρατών-μελών, δηλαδή περιλαμβάνει και Υπουργούς Οικονομικών εκτός ευρωζώνης. Η δική μου εμπειρία δείχνει ότι το Ecofin ποτέ δεν συζήτησε τις αποφάσεις του Eurogroup. O Πρόεδρος του Eurogroup απλά διάβαζε το ανακοινωθέν του Eurogroup στο Συμβούλιο Ecofin και το Ecofin ενέκρινε χωρίς συζήτηση.
Θέλεις να ενημερώνεσαι για τις δράσεις του DiEM25-ΜέΡΑ25; Γράψου εδώ
