Συναντιόμαστε σε μια στιγμή σύγκλισης κρίσεων εξαιρετικής σοβαρότητας, με την τύχη του ανθρώπινου πειράματος κυριολεκτικά να διακυβεύεται.

Τα ζητήματα θα οξυνθούν τις επόμενες εβδομάδες στις δύο μεγάλες αυτοκρατορικές δυνάμεις της σύγχρονης εποχής.

Η εξασθενημένη Βρετανία, έχοντας δηλώσει δημοσίως ότι απορρίπτει το διεθνές δίκαιο, βρίσκεται στα πρόθυρα μιας απότομης ρήξης με την Ευρώπη, καθ’ οδόν στο να γίνει ακόμη περισσότερο ένας δορυφόρος των ΗΠΑ από ό,τι είναι ήδη. Αλλά φυσικά αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία για το μέλλον είναι τι θα συμβεί με τον παγκόσμιο ηγεμόνα, που έχει μεν αποδυναμωθεί εξαιτίας της διαλυτικής παρουσίας του Τραμπ, εξακολουθεί ωστόσο να διαθέτει συντριπτική δύναμη και ασύγκριτα πλεονεκτήματα. Η μοίρα του, μαζί και η μοίρα του κόσμου, μπορεί κάλλιστα να καθοριστεί τον Νοέμβριο.

Δεν αποτελεί έκπληξη ότι ο υπόλοιπος κόσμος είναι από αναστατωμένος έως και συγκλονισμένος. Θα ήταν δύσκολο να βρεθεί ένας πιο νηφάλιος και σεβαστός σχολιαστής από τον Μάρτιν Γουλφ των Financial Times του Λονδίνου. Γράφει ότι η Δύση αντιμετωπίζει μια σοβαρή κρίση και αν ο Τραμπ επανεκλεγεί «αυτή θα είναι τελειωτική». Βαριά λόγια, και δεν αναφέρεται καν στις μεγάλες κρίσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα.

Ο Γουλφ αναφέρεται στην παγκόσμια τάξη, ένα κρίσιμο θέμα, όχι όμως του μεγέθους των κρίσεων που μας απειλούν με ασύγκριτα πιο σοβαρές συνέπειες, των κρίσεων που κινούν τους δείκτες του διάσημου «Ρολογιού της Καταστροφής» (Doomsday Clock) προς τα μεσάνυχτα – προς τον αφανισμό.

Η έννοια «τελειωτικός» του Γουλφ δεν είναι μια νέα καταχώρηση στον δημόσιο λόγο. Ζούμε κάτω από τη σκιά της εδώ και 75 χρόνια, από τότε που μάθαμε, μια αλησμόνητη αυγουστιάτικη ημέρα, ότι η ανθρώπινη νοημοσύνη είχε επινοήσει τα μέσα που σύντομα θα απέφεραν την ικανότητα τελειωτικής καταστροφής. Αυτό ήταν αρκούντως σοκαριστικό, αλλά υπήρχαν κι άλλα. Τότε δεν είχε γίνει κατανοητό ότι η ανθρωπότητα εισερχόταν σε μια νέα γεωλογική περίοδο, την Ανθρωπόκαινο, κατά την οποία οι ανθρώπινες δραστηριότητες λεηλατούν το περιβάλλον με τρόπο που τώρα επίσης προσεγγίζει την τελειωτική καταστροφή.

Οι δείκτες του Ρολογιού της Καταστροφής τέθηκαν για πρώτη φορά λίγο μετά τη χρήση ατομικών βομβών σε έναν παροξυσμό άσκοπης σφαγής. Οι δείκτες ταλαντεύονται από τότε, καθώς εξελίσσονται οι παγκόσμιες συνθήκες.

Κάθε χρόνο που ο Τραμπ βρίσκεται στην εξουσία, οι δείκτες έχουν μετακινηθεί πιο κοντά στα μεσάνυχτα. Πριν από δύο χρόνια έφτασαν πιο κοντά παρά ποτέ. Τον περασμένο Ιανουάριο, οι αναλυτές εγκατέλειψαν τα λεπτά και στράφηκαν στα δευτερόλεπτα: 100 δευτερόλεπτα έως τα μεσάνυχτα. Ανέφεραν τις ίδιες κρίσεις όπως και πριν: τις αυξανόμενες απειλές πυρηνικού πολέμου και περιβαλλοντικής καταστροφής και την επιδείνωση της δημοκρατίας.

Η τελευταία μπορεί εκ πρώτης όψεως να φαίνεται εκτός τόπου, αλλά δεν είναι. Η δημοκρατία σε παρακμή είναι ταιριαστό μέλος της ζοφερής τριάδας. Η μόνη ελπίδα να ξεφύγουμε από τις δύο τελειωτικές απειλές είναι η ζωντανή δημοκρατία, στην οποία ανήσυχοι και ενημερωμένοι πολίτες συμμετέχουν πλήρως στη διαβούλευση, τη διαμόρφωση πολιτικής και την άμεση δράση.

Αυτή ήταν η κατάσταση τον περασμένο Ιανουάριο. Από τότε, ο πρόεδρος Τραμπ έχει ενισχύσει και τις τρεις απειλές, ένα καθόλου μετριοπαθές επίτευγμα. Συνέχισε την κατεδάφιση του καθεστώτος ελέγχου των εξοπλισμών, το οποίο προσέφερε κάποια προστασία από την απειλή του πυρηνικού πολέμου, επιδιώκοντας παράλληλα την ανάπτυξη νέων και ακόμη πιο επικίνδυνων όπλων, προς μεγάλη χαρά της στρατιωτικής βιομηχανίας. Αφοσιωμένος στη δέσμευσή του να καταστρέψει το περιβάλλον που συντηρεί τη ζωή, ο Τραμπ έχει επιτρέψει τις γεωτρήσεις σε νέες, τεράστιες περιοχές, συμπεριλαμβανομένου του τελευταίου μεγάλου φυσικού καταφυγίου. Εν τω μεταξύ, τα τσιράκια του αποσυναρμολογούν συστηματικά το ρυθμιστικό σύστημα που μετριάζει κάπως τις καταστροφικές επιπτώσεις της χρήσης ορυκτών καυσίμων και προστατεύει τον πληθυσμό από τα τοξικά χημικά και από τη ρύπανση, μια κατάρα που είναι τώρα διπλά δολοφονική στη διάρκεια μιας σοβαρής αναπνευστικής επιδημίας.

Ο Τραμπ προώθησε επίσης την εκστρατεία του για την υπονόμευση της δημοκρατίας. Σύμφωνα με τον νόμο, οι προεδρικοί διορισμοί υπόκεινται στην έγκριση της Γερουσίας. Ο Τραμπ αποφεύγει αυτή την ταλαιπωρία, αφήνοντας ανοιχτές τις θέσεις και στελεχώνοντας τα αξιώματα με «προσωρινά διορισμένους» που λογοδοτούν στον ίδιο – και αν δεν το πράξουν με αρκετή υποτέλεια προς τον άρχοντα, απολύονται. Έχει εκκαθαρίσει το εκτελεστικό σώμα από οποιασδήποτε ανεξάρτητη φωνή. Μόνο οι κόλακες παραμένουν. Το Κογκρέσο είχε εδώ και πολύ καιρό θεσπίσει Γενικούς Επιθεωρητές για την παρακολούθηση των επιδόσεων της εκτελεστικής εξουσίας. Όταν άρχισαν να εξετάζουν τον βάλτο της διαφθοράς που έχει δημιουργήσει ο Τραμπ στην Ουάσιγκτον, το κανόνισε γρήγορα απολύοντάς τους. Η ρεπουμπλικανική Γερουσία, σταθερά στο τσεπάκι του Τραμπ και μη διαθέτοντας σχεδόν ούτε ίχνος ακεραιότητας, δεν έβγαλε άχνα, τρομοκρατημένη από τη λαϊκή βάση που έχει κινητοποιήσει ο Τραμπ.

Αυτή η επίθεση κατά της δημοκρατίας είναι μόνο η αρχή.

Το τελευταίο βήμα του Τραμπ είναι η προειδοποίηση ότι ενδέχεται να μην εγκαταλείψει το αξίωμά του εάν δεν ικανοποιηθεί από το αποτέλεσμα των εκλογών του Νοεμβρίου. Η απειλή λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη από τους υψηλά ιστάμενους. Για να αναφέρουμε μόνο μερικά παραδείγματα, δύο ιδιαίτερα σεβαστοί απόστρατοι ανώτατοι στρατιωτικοί διοικητές δημοσιοποίησαν μια ανοικτή επιστολή προς τον Αρχηγό του Γενικού Στρατιωτικού Επιτελείου στρατηγό Milley, εξετάζοντας τη συνταγματική ευθύνη που έχει να στείλει τον στρατό για να καθαιρέσει διά της βίας έναν «παράνομο πρόεδρο» που αρνείται να εγκαταλείψει το αξίωμά του μετά από εκλογική ήττα, καλώντας σε υπεράσπισή του τα είδη των παραστρατιωτικών μονάδων που απέστειλε στο Πόρτλαντ της πολιτείας Όρεγκον για να τρομοκρατήσουν τον πληθυσμό, παρά την ισχυρή αντίρρηση των εκλεγμένων αξιωματούχων.

Πολλές προσωπικότητες του κατεστημένου θεωρούν την προειδοποίηση ρεαλιστική, μεταξύ των οποίων το υψηλού επιπέδου «Πρόγραμμα Ακεραιότητας Μετάβασης» (Transition Integrity Project), που μόλις εξέδωσε τα αποτελέσματα των «πολεμικών ασκήσεων» που έχει διεξαγάγει για τα πιθανά αποτελέσματα των εκλογών του Νοεμβρίου. Τα μέλη του Προγράμματος είναι «ορισμένοι από τους πιο διακεκριμένους Ρεπουμπλικανούς, Δημοκρατικούς, δημόσιους υπαλλήλους, εμπειρογνώμονες των μέσων ενημέρωσης, δημοσκόπους και σχεδιαστές στρατηγικής που υπάρχουν», εξηγεί ο συν-διευθυντής του Προγράμματος, συμπεριλαμβανομένων εξεχόντων προσωπικοτήτων και από τα δύο κόμματα. Σε οποιοδήποτε πιθανό σενάριο, εκτός μιας σαφούς νίκης του Τραμπ, οι ασκήσεις  προσομοίωσης κατέληγαν σε κάποιο είδος εμφυλίου πολέμου, με τον Τραμπ να επιλέγει να τερματίσει «το αμερικανικό πείραμα».

Και πάλι, βαριά λόγια, που δεν έχουν ακουστεί ποτέ πριν από νηφάλιες φωνές του κατεστημένου. Και μόνο το γεγονός ότι προκύπτουν τέτοιες σκέψεις είναι αρκετά δυσοίωνο. Δεν είναι μόνοι. Και δεδομένης της ασύγκριτης δύναμης των ΗΠΑ, διακυβεύονται πολλά περισσότερα από το «αμερικανικό πείραμα».

Τίποτα παρόμοιο δεν έχει συμβεί στη συχνά διαταραγμένη ιστορία της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Αν μείνουμε στα πρόσφατα χρόνια, ο Ρίτσαρντ Νίξον – όχι το πιο λαμπερό πρόσωπο στην προεδρική ιστορία – είχε καλό λόγο να πιστεύει ότι είχε χάσει τις εκλογές του 1960 μόνο λόγω εγκληματικής χειραγώγησης από φορείς του Δημοκρατικού κόμματος. Δεν αμφισβήτησε τα αποτελέσματα, θέτοντας την ευημερία της χώρας πάνω από την προσωπική φιλοδοξία. Ο Άλμπερτ Γκορ έκανε το ίδιο το 2000. Σήμερα είναι αλλιώς.

Η σφυρηλάτηση νέων διαδρομών για την περιφρόνηση της ευημερίας της χώρας δεν αρκεί για τον μεγαλομανή που κυριαρχεί στον κόσμο. Ο Τραμπ ανακοίνωσε επίσης άλλη μια φορά ότι ενδέχεται να αγνοήσει το Σύνταγμα και να «διαπραγματευτεί» για τρίτη θητεία, εάν αποφασίσει ότι το δικαιούται.

Μερικοί επιλέγουν να τα πάρουν όλα αυτά σαν αστεία, ως παιχνιδιάρικη συμπεριφορά ενός παλιάτσου. Με δικό τους κίνδυνο όμως, όπως υποδείχνει η ιστορία.

Η επιβίωση της ελευθερίας δεν είναι εγγυημένη από «εμπόδια περγαμηνής», προειδοποιούσε ο Τζέιμς Μάντισον. Οι λέξεις σε χαρτί δεν είναι αρκετές. Βασίζεται στην προσδοκία της καλής πίστης και της κοινής ευπρέπειας. Αυτό έχει σχιστεί σε κομμάτια από τον Τραμπ μαζί με τον συνωμότη του, τον ηγέτη της πλειοψηφίας της Γερουσίας Μιτς ΜακΚόνελ, ο οποίος έχει μετατρέψει το «μεγαλύτερο διαβουλευτικό σώμα του κόσμου», όπως αυτοαποκαλείται, σε ένα αξιολύπητο αστείο. Η Γερουσία του ΜακΚόνελ αρνείται ακόμη και να εξετάσει νομοθετικές προτάσεις. Το μέλημά της είναι η γενναιοδωρία για τους πλούσιους και το στοίβαγμα του δικαστικού σώματος, από την κορυφή μέχρι τη βάση, με ακροδεξιούς νέους δικηγόρους, που θα είναι σε θέση να διαφυλάξουν την αντιδραστική ατζέντα Τραμπ – ΜακΚόνελ για μια γενιά, άσχετα με το τι θέλει το κοινό, ή τι έχει ανάγκη ο κόσμος για να επιβιώσει.

Η άθλια υπηρεσία προς τους πλούσιους του Ρεπουμπλικανικού κόμματος των Τραμπ-ΜακΚόνελ είναι αξιοσημείωτη, ακόμη και με τα νεοφιλελεύθερα πρότυπα που εξυψώνουν την απληστία. Ένα παράδειγμα παρέχεται από τους κορυφαίους ειδικούς στη φορολογική πολιτική, τους οικονομολόγους Εμμανουήλ Σαέζ και Γαβριήλ Ζούκμαν. Δείχνουν ότι το 2018, μετά τη φορολογική απάτη που ήταν το μοναδικό νομοθετικό επίτευγμα τωμ Τραμπ-ΜακΚόνελ, «για πρώτη φορά τα τελευταία εκατό χρόνια, οι δισεκατομμυριούχοι πλήρωσαν λιγότερα [σε φόρους] από τους εργάτες χάλυβα, τους εκπαιδευτικούς και τους συνταξιούχους», διαγράφοντας «έναν αιώνα δημοσιονομικής ιστορίας». «Το 2018, για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, το κεφάλαιο φορολογήθηκε λιγότερο από την εργασία» – μια πραγματικά εντυπωσιακή νίκη του ταξικού πολέμου, που ονομάζεται «ελευθερία» κατά το ηγεμονικό δόγμα.

Το Ρολόι της Καταστροφής συγχρονίστηκε τον περασμένο Ιανουάριο, πριν γίνει κατανοητό το μέγεθος της πανδημίας. Η ανθρωπότητα αργά ή γρήγορα θα ανακάμψει από την πανδημία, με τρομερό κόστος. Είναι περιττό κόστος. Αυτό το βλέπουμε καθαρά από την εμπειρία των χωρών που ανέλαβαν αποφασιστική δράση όταν η Κίνα παρείχε στον κόσμο τις σχετικές με τον ιό πληροφορίες στις 10 Ιανουαρίου. Πρώτες ανάμεσά τους ήταν χώρες της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ασίας και η Ωκεανία, με άλλες να ακολουθούν και πίσω τους να σέρνονται, τελευταίες, κάποιες περιπτώσεις πλήρους αποτυχίας, κυρίως οι ΗΠΑ, ακολουθούμενες από τη Βραζιλία του Μπολσονάρο και την Ινδία του Μόντι.

Παρά την κακοδιαχείριση ή την αδιαφορία ορισμένων πολιτικών ηγετών, θα υπάρξει τελικά κάποιο είδος ανάκαμψης από την πανδημία. Δεν θα ανακάμψουμε, ωστόσο, από το λιώσιμο των πολικών πάγων, ή από τον εκρηκτικό ρυθμό των πυρκαγιών στην Αρκτική που απελευθερώνουν τεράστιες ποσότητες αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, ή από άλλα βήματα στην πορεία μας προς την καταστροφή.

Όταν οι πιο εξέχοντες επιστήμονες του κλίματος μας προειδοποιούν να «Πανικοβληθούμε Τώρα», δεν είναι κινδυνολόγοι. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Ελάχιστοι κάνουν αρκετά, και ακόμη χειρότερα, ο κόσμος υποφέρει από την κατάρα ηγετών οι οποίοι όχι μόνο αρνούνται να αναλάβουν επαρκή δράση, αλλά επιταχύνουν σκόπιμα την κούρσα προς την καταστροφή. Η κακοήθεια στον Λευκό Οίκο έχει τεθεί επικεφαλής σε αυτή την τερατώδη εγκληματικότητα.

Δεν είναι μόνο οι κυβερνήσεις. Το ίδιο ισχύει και για τις βιομηχανίες ορυκτών καυσίμων, τις μεγάλες τράπεζες που τις χρηματοδοτούν, καθώς και άλλους κλάδους της οικονομίας που επωφελούνται από δράσεις που θέτουν σε σοβαρό κίνδυνο την «επιβίωση της ανθρωπότητας», σύμφωνα με ένα εσωτερικό σημείωμα που διέρρευσε από τη μεγαλύτερη τράπεζα της Αμερικής.

Η ανθρωπότητα δεν θα επιβιώσει για πολύ από αυτή τη θεσμική κακοήθεια. Τα μέσα για τη διαχείριση της κρίσης είναι διαθέσιμα. Αλλά όχι για πολύ ακόμα. Ένα πρωταρχικό καθήκον της Προοδευτικής Διεθνούς είναι να διασφαλίσει ότι θα πανικοβληθούμε όλοι τώρα – και θα ενεργήσουμε αναλόγως.

Οι κρίσεις που αντιμετωπίζουμε σε αυτή τη μοναδική στιγμή της ανθρώπινης ιστορίας είναι φυσικά διεθνείς. Η περιβαλλοντική καταστροφή, ο πυρηνικός πόλεμος και η πανδημία δεν έχουν σύνορα. Και με λιγότερο προφανή τρόπο, το ίδιο ισχύει και για τον τρίτο από τους δαίμονες που καραδοκούν στη Γη και οδηγούν τον λεπτοδείκτη του Ρολογιού της Καταστροφής προς τα μεσάνυχτα: την επιδείνωση της δημοκρατίας. Ο διεθνής χαρακτήρας αυτής της πανούκλας γίνεται εμφανής όταν εξετάσουμε την προέλευσή της.

Οι περιστάσεις ποικίλλουν, αλλά υπάρχουν μερικές κοινές ρίζες. Μεγάλο μέρος της κακοήθειας ανάγεται στη νεοφιλελεύθερη επίθεση κατά του παγκόσμιου πληθυσμού, που ξεκίνησε με δριμύτητα πριν από 40 χρόνια.

Ο βασικός χαρακτήρας της επίθεσης αποτυπώθηκε στις εναρκτήριες δηλώσεις των πιο προβεβλημένων προσωπικοτήτων της. Ο Ρόναλντ Ρέιγκαν δήλωσε στην εναρκτήρια ομιλία του ότι η κυβέρνηση είναι το πρόβλημα, όχι η λύση – πράγμα που σημαίνει ότι οι αποφάσεις θα πρέπει να αφαιρεθούν από τις κυβερνήσεις, οι οποίες είναι τουλάχιστον εν μέρει υπό δημόσιο έλεγχο, και να αποδοθούν στην ιδιωτική εξουσία, η οποία δεν λογοδοτεί στο κοινό, και της οποίας η αποκλειστική ευθύνη είναι ο πλουτισμός, όπως διακήρυξε ο επικεφαλής οικονομολόγος Μίλτον Φρίντμαν. Η άλλη ήταν η Μάργκαρετ Θάτσερ, η οποία μας έμαθε ότι δεν υπάρχει κοινωνία, μόνο μια αγορά στην οποία οι άνθρωποι καλούνται να επιβιώσουν όσο καλύτερα μπορούν, χωρίς οργανώσεις που τους επιτρέπουν να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους από τα πλήγματά της.

Άθελά της, χωρίς αμφιβολία, η Θάτσερ παραφράζει τον Μαρξ, ο οποίος κατήγγειλε τους αυταρχικούς ηγέτες της εποχής του, που μετέτρεψαν τον πληθυσμό σε ένα «σακί πατάτες», ανυπεράσπιστους ενώπιον της συγκεντρωτικής εξουσίας.

Με αξιοθαύμαστη συνέπεια, οι κυβερνήσεις Ρέιγκαν και Θάτσερ κινήθηκαν αμέσως για να καταστρέψουν το εργατικό κίνημα, το κύριο εμπόδιο στη σκληρή ταξική κυριαρχία από τους αφέντες της οικονομίας. Με τον τρόπο αυτό, υιοθετούσαν τις κορυφαίες αρχές του νεοφιλελευθερισμού από τις πρώτες ημέρες του στη μεσοπολεμική Βιέννη, όπου ο ιδρυτής και προστάτης άγιος του κινήματος, Λούντβιχ φον Μίσες, δεν μπορούσε να ελέγξει τη χαρά του όταν η πρωτο-φασιστική κυβέρνηση κατέστρεψε βίαια τη ζωντανή κοινωνική δημοκρατία της Αυστρίας και τα κατάπτυστα συνδικάτα που αμφισβητούσαν την οικονομική ορθοδοξία, υπερασπιζόμενα τα δικαιώματα των εργαζομένων. Όπως εξήγησε ο φον Μίσες στο νεοφιλελεύθερο κλασικό του έργο «Φιλελευθερισμός» του 1927, πέντε χρόνια αφότου ο Μουσολίνι ξεκίνησε τη βάναυσή του διακυβέρνηση, «Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι ο φασισμός και παρόμοια κινήματα με στόχο την εγκαθίδρυση δικτατοριών έχουν τις καλύτερες προθέσεις και ότι η παρέμβασή τους έχει σώσει προς το παρόν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Η αξία, που έχει κερδίσει ο φασισμός με αυτόν τον τρόπο, θα ζει αιωνίως στην ιστορία» – αν και θα είναι μόνο προσωρινή, μας διαβεβαίωσε. Οι Μελανοχίτωνες θα πάνε στα σπίτια τους αφού ολοκληρώσουν το καλό τους έργο.

Οι ίδιες αρχές ενέπνευσαν την ενθουσιώδη νεοφιλελεύθερη υποστήριξη για τη φρικτή δικτατορία του Πινοσέτ. Λίγα χρόνια αργότερα, τέθηκαν σε λειτουργία με διαφορετική μορφή στην παγκόσμια αρένα υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου.

Οι συνέπειες ήταν προβλέψιμες. Η μία ήταν η απότομη συγκέντρωση του πλούτου παράλληλα με τη στασιμότητα για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, που αντικατοπτρίζεται στην πολιτική σφαίρα με την υπονόμευση της δημοκρατίας. Ο αντίκτυπος στις Ηνωμένες Πολιτείες αναδεικνύει με μεγάλη σαφήνεια ό,τι θα περίμενε κανείς όταν η επιχειρηματική κυριαρχία είναι ουσιαστικά αδιαμφισβήτητη. Μετά από 40 χρόνια, το 0,1% του πληθυσμού κατέχει το 20% του πλούτου, διπλάσιο από ό,τι κατείχαν όταν εξελέγη ο Ρέιγκαν. Η αμοιβή των Διευθυνόντων Συμβούλων έχει εκτιναχθεί στα ύψη, παρασύροντας μαζί της συνολικά τον διευθυντικό πλούτο. Οι πραγματικοί μισθοί για τους εργαζόμενους που δεν είναι προϊστάμενοι έχουν μειωθεί. Η πλειοψηφία του πληθυσμού επιβιώνει από μισθό σε μισθό, χωρίς σχεδόν καθόλου αποταμιεύσεις. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, σε μεγάλο βαθμό αρπακτικής φύσης, έχουν εκτιναχθεί σε μέγεθος. Υπήρξαν επανειλημμένες κρίσεις στις αγορές, αυξανόμενης έντασης, με τους αυτουργούς να διασώζονται από τον φίλο φορολογούμενο, αν και αυτό είναι το μικρότερο κομμάτι της έμμεσης κρατικής επιδότησης που λαμβάνουν. Οι «ελεύθερες αγορές» οδήγησαν σε μονοπώλια, με μειωμένο ανταγωνισμό και καινοτομία, καθώς οι ισχυροί κατάπιαν τους αδύναμους. Η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση έχει αποβιομηχανοποιήσει τη χώρα στο πλαίσιο των συμφωνιών για τα δικαιώματα των επενδυτών, που έχουν εσφαλμένα ονομασθεί «συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου». Υιοθετώντας το νεοφιλελεύθερο δόγμα «η φορολογία είναι ληστεία», ο Ρέιγκαν άνοιξε την πόρτα στους φορολογικούς παραδείσους και στις εταιρείες ειδικού σκοπού, που προηγουμένως απαγορεύονταν και αποκλείονταν μέσω αποτελεσματικής επιβολής του νόμου. Αυτό είχε ως άμεσο αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας τεράστιας βιομηχανίας φοροδιαφυγής, που επιτάχυνε τη μαζική καταλήστευση του γενικού πληθυσμού από τους πολύ πλούσιους και τον εταιρικό τομέα. Δεν είναι ψίχουλα. Η τάξη μεγέθους υπολογίζεται σε δεκάδες τρισεκατομμύρια δολάρια.

Και έτσι πορευόμαστε, από τότε που εδραιώθηκε το νεοφιλελεύθερο δόγμα.

Όταν η επίθεση είχε μόλις αρχίσει να παίρνει μορφή το 1978, ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων της Αυτοκινητοβιομηχανίας (United Auto Workers) Νταγκ Φρέιζερ παραιτήθηκε από μια κοινή επιτροπή εργασίας-εργοδοτών που είχε συσταθεί από την κυβέρνηση Κάρτερ, δηλώνοντας συγκλονισμένος που οι ηγέτες των επιχειρήσεων είχαν «επιλέξει να διεξαγάγουν μονόπλευρο ταξικό πόλεμο σε αυτή τη χώρα – έναν πόλεμο κατά των εργαζομένων, των ανέργων, των φτωχών, των μειονοτήτων, των πολύ νέων και των πολύ ηλικιωμένων, ακόμη και πολλών της μεσαίας τάξης της κοινωνίας μας» και που είχαν «σπάσει και απορρίψει το εύθραυστο, άγραφο συμφωνητικό που υφίστατο προηγουμένως κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ανάπτυξης και προόδου» – κατά την περίοδο της ταξικής συνεργασίας υπό καθεστώς συγκροτημένου καπιταλισμού.

Η αναγνώρισή του για το πώς λειτουργεί ο κόσμος ήταν κάπως καθυστερημένη, στην πραγματικότητα ήρθε πολύ αργά για να αποκρούσει τον πικρό ταξικό πόλεμο που λάνσαραν οι ηγέτες των επιχειρήσεων, στους οποίους σύντομα δόθηκε ελεύθερο πεδίο δράσης από υπάκουες κυβερνήσεις. Οι συνέπειες στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου δεν αποτελούν έκπληξη: εκτεταμένη οργή, δυσαρέσκεια, περιφρόνηση για τους πολιτικούς θεσμούς, ενώ οι κυρίαρχοι οικονομικοί θεσμοί παραμένουν στην αφάνεια, χάρη σε αποτελεσματική προπαγάνδα. Όλα αυτά παρέχουν γόνιμο έδαφος σε δημαγωγούς που μπορούν να προσποιούνται ότι είναι ο σωτήρας σας, ενώ σας μαχαιρώνουν στην πλάτη, εκτρέποντας εν τω μεταξύ την ευθύνη για τις συνθήκες που βιώνετε σε αποδιοπομπαίους τράγους: τους μετανάστες,  τους μαύρους, την Κίνα, σε όποιον ταιριάζει σε μακροχρόνιες προκαταλήψεις.

Η συντονίστρια του πάνελ στη Σύνοδο Κορυφής Varsha Gandikota-Nellutla συζητά με τον Noam Chomsky

Επιστρέφοντας στις μεγάλες κρίσεις που βρίσκονται μπροστά μας αυτή την ιστορική στιγμή, όλες είναι διεθνείς, και δύο Διεθνείς συγκροτούνται για να τις αντιμετωπίσουν.

Η μία κάνει τα εγκαίνιά της σήμερα: η Προοδευτική Διεθνής. Η άλλη διαμορφώνεται υπό την ηγεσία του Λευκού Οίκου τού Τραμπ, μια Αντιδραστική Διεθνής που αποτελείται από τα πιο αντιδραστικά κράτη του κόσμου.

Στο Δυτικό Ημισφαίριο, η Διεθνής περιλαμβάνει τη Βραζιλία του Μπολσονάρο και μερικές άλλες χώρες. Στη Μέση Ανατολή, τα κύρια μέλη είναι οι οικογενειακές δικτατορίες του Κόλπου, η αιγυπτιακή δικτατορία του αλ-Σίσι, ίσως η πιο σκληρή στην πικρή ιστορία της Αιγύπτου, και το Ισραήλ, το οποίο εδώ και πολύ καιρό απέρριψε τη σοσιαλδημοκρατική του προέλευση και μετατοπίστηκε πολύ προς τα δεξιά, ένα προβλέψιμο αποτέλεσμα της παρατεταμένης και βάναυσης κατοχής. Οι τρέχουσες συμφωνίες μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών δικτατοριών, που επισημοποιούν μακροχρόνιες σιωπηρές σχέσεις, αποτελούν ένα σημαντικό βήμα προς την εδραίωση της βάσης της Αντιδραστικής Διεθνούς στη Μέση Ανατολή. Οι Παλαιστίνιοι τρώνε κλοτσιά στο πρόσωπο. Αυτή η μοίρα επιφυλάσσεται σε όσους στερούνται δύναμη και δεν προσκυνούν όπως αρμόζει στα πόδια των εκ φύσεως κυριάρχων.

Στην Ανατολή, ένας φυσικός υποψήφιος είναι η Ινδία, όπου ο πρωθυπουργός Μόντι καταστρέφει την κοσμική δημοκρατία της Ινδίας και μετατρέπει τη χώρα σε ρατσιστικό ινδουιστικό εθνικιστικό κράτος, ενώ συνθλίβει το Κασμίρ. Η ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία περιλαμβάνει την «αντιφιλελεύθερη δημοκρατία» του Όρμπαν στην Ουγγαρία και παρόμοια στοιχεία αλλού. Η Διεθνής έχει επίσης ισχυρή υποστήριξη από τους κυρίαρχους παγκόσμιους οικονομικούς θεσμούς.

Οι δύο Διεθνείς αποτελούν ένα μεγάλο μέρος του κόσμου, η μία σε επίπεδο κρατών, η άλλη σε λαϊκά κινήματα. Κάθε μία είναι μια διακεκριμένη εκπρόσωπος πολύ ευρύτερων κοινωνικών δυνάμεων, οι οποίες έχουν ριζικά διαφορετικές απόψεις του κόσμου που οφείλει να προκύψει από την τρέχουσα πανδημία. Η μία δύναμη εργάζεται ακατάπαυστα για να οικοδομήσει μια σκληρότερη εκδοχή του νεοφιλελεύθερου παγκόσμιου συστήματος από το οποίο επωφελήθηκε σε μεγάλο βαθμό, με πιο εντατική επιτήρηση και έλεγχο. Η άλλη προσβλέπει σε έναν κόσμο δικαιοσύνης και ειρήνης, με ενέργειες και πόρους να κατευθύνονται προς την εξυπηρέτηση των ανθρώπινων αναγκών και όχι των απαιτήσεων μιας απειροελάχιστης μειονότητας. Είναι ένα είδος ταξικού αγώνα σε παγκόσμια κλίμακα, με πολλές πολύπλοκες πτυχές και αλληλεπιδράσεις.

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η μοίρα του ανθρώπινου πειράματος εξαρτάται από την έκβαση αυτού του αγώνα.

Το παραπάνω είναι το κείμενο μιας κεντρικής ομιλίας από την Εναρκτήρια Σύνοδο Κορυφής της Προοδευτικής Διεθνούς στις 18 Σεπτεμβρίου 2020.

Μάθετε περισσότερα για την Προοδευτική Διεθνή.

Ακολουθήστε την Προοδευτική Διεθνή στο Facebook, Twitter, Instagram.

Ο Νόαμ Τσόμσκι είναι μέλος του Συμβουλίου της Προοδευτικής Διεθνούς και μέλος της Συμβουλευτικής Ομάδας του DiEM25. Θεωρείται ο ιδρυτής της σύγχρονης γλωσσολογίας. Έχει λάβει πολλά βραβεία, συμπεριλαμβανομένου του Βραβείου Κιότο στις Βασικές Επιστήμες, του Μεταλλίου Helmholtz και του Μεταλλίου Μπεν Φράνκλιν στην Πληροφορική και τη Γνωσιακή Επιστήμη. Ο Τσόμσκι εντάχθηκε στo Πανεπιστήμιο της Αριζόνας το φθινόπωρο του 2017, προερχόμενος από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης, όπου εργάστηκε από το 1955 ως Καθηγητής και αργότερα Επίτιμος Καθηγητής του Ινστιτούτου.