Η έλλειψη αντίδρασης της ΕΕ σε αυτή την επίθεση των ΗΠΑ καταδεικνύει ότι είναι στην καλύτερη περίπτωση προτεκτοράτο και στη χειρότερη κατεχόμενο έδαφος.
“Οποιαδήποτε εσκεμμένη διατάραξη ενεργούς ευρωπαϊκής ενεργειακής υποδομής είναι απαράδεκτη και θα επιφέρει την ισχυρότερη δυνατή αντίδραση” δήλωσε η Ursula von der Leyen, μετά τις δίδυμες εκρήξεις που αχρήστευσαν τους αγωγούς που προμήθευαν με φυσικό αέριο την EΕ διά μέσου της Βαλτικής Θάλασσας. Δύο εβδομάδες μετά, η Γερμανική Ομοσπονδιακή Εισαγγελία ανακοίνωσε ότι διερευνά αυτή τη “σοβαρή, βίαιη επίθεση στην εθνική ενεργειακή τροφοδοσία, που δύναται να υποσκάψει την εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια της Γερμανίας”. Πέντε μήνες μετά, ξεχωριστές έρευνες της Γερμανίας, της Δανίας και της Σουηδίας έχουν καταλήξει ότι οι εκρήξεις ήταν αποτέλεσμα δολιοφθοράς. Ωστόσο, καμία τους δεν έχει ταυτοποιήσει τον αυτουργό.
Οι αγωγοί Nord Stream ανήκαν από κοινού σε ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας από τη Ρωσία, τη Γαλλία, την Ολλανδία και τη Γερμανία. Με την κατασκευή τους να διαρκεί πάνω από 15 χρόνια και να κοστίζει περίπου $20 δισ., ήταν απαραίτητοι για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης και την ίδια τη βιωσιμότητα της γερμανικής βιομηχανικής οικονομίας. Η αλήθεια είναι ότι η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα καθιστούσε αυτή την ενεργειακή υποδομή αφενός πολύτιμη, αφετέρου μη υπερασπίσιμη υπό το φως της κλιματικής κρίσης.
Πράγματι, το DiEM25 ήταν αντίθετο στην κατασκευή του Nord Stream 2 και στον απόηχο της δολιοφθοράς είχε προτείνει την αναδιάταξη της γερμανικής οικονομίας στη βάση τοπικής, αποκεντρωμένης και ανανεώσιμης ενέργειας. Αντ’ αυτού, η γερμανική κυβέρνηση προτίμησε να εισάγει πανάκριβο υγροποιημένο φυσικό αέριο κατά παράβαση των ισχυόντων περιβαλλοντικών κανονισμών και να εκτοπίσει βιαίως ολόκληρες κοινότητες με σκοπό την εξόρυξη περισσότερου λιγνίτη. Σε κάθε περίπτωση, το ποιος διέπραξε αυτή την επίθεση χωρίς μέχρι σήμερα να αντιμετωπίζει καμία συνέπεια είναι ένα ερώτημα ιδιαιτέρως κρίσιμο για το μέλλον της ΕΕ.
Ας ανατρέξουμε στην ακολουθία των γεγονότων: Σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Γερμανό καγκελάριο Olaf Scholz στις 7 Φεβρουαρίου 2022, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden διακηρύττει ότι αν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία “δεν θα υπάρχει πλέον Nord Stream 2, θα τον τερματίσουμε“. Στις 24 Φεβρουαρίου η Ρωσία εισβάλλει στην Ουκρανία. Στις 26 Σεπτεμβρίου οι δύο αγωγοί ανατινάζονται. Ουδείς αναλαμβάνει την ευθύνη, όμως ο Πολωνός πρώην υπουργός εξωτερικών Radoslaw Sikorski σπεύδει να τουιτάρει: “Σε ευχαριστούμε ΗΠΑ”. Σύντομα αποκαλύπτεται ότι, εξαιτίας της διάβρωσης από το θαλασσινό νερό που γέμισε τους αγωγούς, η βλάβη που υπέστησαν είναι ολοκληρωτική και ανεπανόρθωτη. Στις 8 Φεβρουαρίου του 2023 ο πλέον διακεκριμένος δημοσιογράφος των ΗΠΑ, ο Seymour Hersh, υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ βρίσκεται πίσω από την επίθεση. Ο Λευκός Οίκος αποκαλεί το ρεπορτάζ του “απολύτως ψευδές και εξ ολοκλήρου εξωπραγματικό“. Δύο γυναίκες εκλεγμένες πολιτικοί, η Sevim Dağdelen στο Γερμανικό Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο και η Clare Daly στο Ευρωκοινοβούλιο, ζητούν απαντήσεις. Για τη γερμανική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πέρα βρέχει.
Ποιος ευθύνεται λοιπόν για τον βίαιο, εν κρυπτώ και μη αντιστρέψιμο ακρωτηριασμό του πιο σημαντικού ενεργειακού διαύλου της ΕΕ;
Ορισμένοι Δυτικοί αξιωματούχοι έχουν κατηγορήσει τη Ρωσία. Παρότι ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin δεν έχει διστάσει να διατάξει μυστικές βομβιστικές εκστρατείες ακόμη κι εναντίον Ρώσων πολιτών, αυτή η θεωρία μοιάζει απίθανη. Η Ρωσία είχε επενδύσει δισεκατομμύρια σε αυτό το πρότζεκτ και ο μεγαλύτερος μέτοχός του ήταν η Gazprom. Εκτός αυτού, οι αγωγοί απέφεραν μια σταθερή ροή υψηλών εσόδων στο Κρεμλίνο και, κυρίως, του προσέδιδαν ισχυρή πολιτική επιρροή στην Ευρώπη. Χαρακτηριστικό είναι ότι 23 διπλωμάτες και αξιωματούχοι μυστικών υπηρεσιών από εννιά διαφορετικές δυτικές χώρες δήλωσαν στην εφημερίδα Washington Post τρεις μήνες μετά το συμβάν ότι δεν είχαν δει καμία απόδειξη που να συνδέει τη Ρωσία με την επίθεση. Το ίδιο παραδέχτηκε και ο Γερμανός ανώτατος εισαγγελικός λειτουργός μόλις πριν από τρεις εβδομάδες.
Από την άλλη, η καταστροφή στρατηγικών αγωγών που συνδέουν την ΕΕ με τη Ρωσία εναρμονίζεται πλήρως με το δόγμα Βrzezinsky για την αποτροπή ενοποίησης της Ευρασίας, που συνιστά εδώ και δεκαετίες κεντρικό άξονα της παγκόσμιας στρατηγικής των ΗΠΑ. Επιπλέον, αυτή η ενέργεια εκπληρώνει διαμιάς και τους τρεις στόχους του ΝΑΤΟ, όπως είχαν διατυπωθεί από τον πρώτο Γενικό Γραμματέα της Συμμαχίας: “έξω οι Ρώσοι, μέσα οι Αμερικάνοι, κάτω οι Γερμανοί.” Αξίζει να επισημανθεί ότι, κατά το παρελθόν, δομές του ΝATO είχαν ενορχηστρώσει αδίστακτες μυστικές βομβιστικές εκστρατείες σε ευρωπαϊκό έδαφος, πάλι με σκοπό να υπονομεύσουν την επιρροή της Μόσχας.
Αν ο Seymour Hersh έχει δίκιο και οι ΗΠΑ όντως ανατίναξαν ένα κρίσιμο τμήμα της Ευρωπαϊκής ενεργειακής υποδομής αλλά το αρνούνται, και καμία Ευρωπαϊκή αρχή δεν τολμά έστω να αμφισβητήσει τον ισχυρισμό τους, τότε τι σηματοδοτεί αυτό για την Ευρωπαϊκή κυριαρχία;
Στο διεθνές δίκαιο, η κυριαρχία αναφέρεται στον αποκλειστικό έλεγχο που ασκεί μια κυβέρνηση εντός ενός συγκεκριμένου γεωγραφικού ορίου. Υπερασπιζόμενη την απάνθρωπη μεταναστευτική πολιτική της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επανειλημμένα αναγνωρίσει τα χερσαία και θαλάσσια σύνορα των κρατών-μελών ως σύνορα της ΕΕ. Στην πραγματικότητα οι δύο εκρήξεις στον Nord Stream έλαβαν χώρα εκτός χωρικών υδάτων κρατών-μελών της ΕΕ, αλλά εντός της Σουηδικής και Δανέζικης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, στις οποίες οι δύο χώρες ασκούν κυριαρχικά δικαιώματα. Με πολιτικούς όρους, ωστόσο, η κρατική κυριαρχία είναι συνώνυμη με την πολιτική αυτονομία, την ανεξαρτησία και τη δυνατότητα αυτοδιοίκησης χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις.
Η πιο πιθανή εξήγηση για τις εκρήξεις στον Nord Stream που μπορεί να συναχθεί από δημοσίως διαθέσιμες πληροφορίες είναι η εξής: Για την επίτευξη των πολιτικών και οικονομικών τους στόχων στην Ευρώπη, οι ΗΠΑ εκτέλεσαν μια μυστική επιχείρηση – κάνοντας χρήση στρατιωτικών μέσων – για να καταστρέψουν κρίσιμες Ευρωπαϊκές υποδομές, με σκοπό να περικόψουν ανεπιστρεπτί την παροχή ενέργειας προς την ΕΕ και να περιορίσουν τη γεωπολιτική αυτονομία της. Αυτό είναι, αν μη τι άλλο, πολεμική ενέργεια. Προερχόμενη από εχθρικό κράτος, μια τέτοια πράξη θα προκαλούσε οργή. Προερχόμενη από τον πιο στενό στρατιωτικό σύμμαχο της ΕΕ, φαίνεται ότι είναι ανάξια λόγου, πόσο μάλλον αντίδρασης. Το γεγονός ότι καμία Ευρωπαϊκή αρχή δεν έχει κάνει το παραμικρό στον απόηχο αυτής της ενέργειας είναι σκέτη προδοσία και αδιαμφισβήτητη απόδειξη ότι η ΕΕ έχει απεμπολήσει την κυριαρχία της. Η έλλειψη αντίδρασης της ΕΕ σε αυτή την επίθεση των ΗΠΑ καταδεικνύει ότι είναι στην καλύτερη περίπτωση προτεκτοράτο και στη χειρότερη κατεχόμενο έδαφος.
Καμία άλλη πιθανή εξήγηση δεν προτείνεται στα σοβαρά για το ποιος ευθύνεται για αυτή την τρομοκρατική ενέργεια εναντίον της Ευρώπης. Εντούτοις, δεν έχει διαπιστωθεί η παραμικρή αγανάκτηση εκ μέρους κυβερνητικών αξιωματούχων, ούτε καμία διάθεση για επείγουσα και σε βάθος διερεύνηση. Το αναπόφευκτο συμπέρασμα είναι ότι η ΕΕ ενδίδει στην πιο κυνική πρακτική εκφοβισμού που της ασκεί μια ξένη δύναμη και ότι η ηγεσία της δεν είναι παρά μαριονέτες.
Δεν είναι μυστικό ότι οι ΗΠΑ για δεκαετίες ασκούν κυριαρχική επιρροή επί των Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Μέχρι σήμερα, όμως, πράξεις απροκάλυπτης τρομοκράτησης δεν είχαν γίνει ανεκτές, τουλάχιστον επισήμως. Στην περίπτωση της επιχείρησης Gladio, το Ευρωκοινοβούλιο εξέδωσε ψήφισμα, έστω με μεγάλη καθυστέρηση, που καταλόγιζε την ευθύνη του ΝΑΤΟ. Η διαχείριση της υπόθεσης Nord Stream εκθέτει τις Ευρωπαϊκές πολιτικές ελίτ ως μη έχουσες την αξιοπρέπεια να αναγνωρίσουν, πόσο μάλλον τη βούληση να αντισταθούν, σε έξωθεν έλεγχο. Άλλη μια φορά: αυτό συνιστά απεμπόληση κυριαρχίας. Το σκάνδαλο Qatargate συνηγορεί υπέρ αυτής της υπόθεσης. Με τη διαφορά ότι, στην περίπτωση του υπερατλαντικού ελέγχου, το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο: σήμερα η ΕΕ επί της ουσίας εμπλέκεται σε έναν μεγάλης κλίμακας πόλεμο με ευρεία περιθώρια κλιμάκωσης, τη διεξαγωγή του οποίου επηρεάζει ελάχιστα.
Σκέψεις περί ενός Ευρωπαϊκού διεθνικο-απελευθερωτικού αγώνα
Από αυτή την αίσθηση βαθιάς προδοσίας διακατέχονται ήδη – ή πιθανόν θα διακατέχονται αργά ή γρήγορα – πολλοί Ευρωπαίοι και Ευρωπαίες από όλο το πολιτικό φάσμα. Άνθρωποι που πρόσκεινται στη δεξιά και ενδεχομένως ανέχονται να τους κυβερνούν εταιρικοί τεχνοκράτες εν καιρώ ειρήνης, πιο δύσκολα θα δεχθούν να ορίζουν τις τύχες τους ενεργούμενα ξένων δυνάμεων εν καιρώ πολέμου. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι δεν θα το αποδεχτούν αυτό αμαχητί και το DiEM25 πρέπει να μη διστάσει να πρωτοστατήσει σε αυτή τη μάχη. Εξάλλου, τι νόημα έχει η Ευρωπαϊκή δημοκρατία χωρίς Ευρωπαϊκή κυριαρχία;
Η ιστορία διδάσκει ότι οι εθνικο-απελευθερωτικοί αγώνες παρέχουν σπάνιες ευκαιρίες για κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό μετασχηματισμό. Η μεγαλύτερη πανευρωπαϊκή επανάσταση έως σήμερα προέτασσε τόσο δημοκρατικά όσο και εθνικά αιτήματα. Αν είναι αλήθεια ότι η ΕΕ δεν μπορεί πλέον να μεταρρυθμιστεί, τότε ένας Ευρωπαϊκός διεθνικο-απελευθερωτικός αγώνας ενάντια σε ξένη επικυριαρχία ενδεχομένως μπορεί να συσπειρώσει αρκετούς ανθρώπους με αρκετή πίστη ανά την ήπειρο, ώστε να τη μετασχηματίσουν. Αυτός ο αγώνας δεν θα είναι κατ’ ανάγκη αιματηρός, με την προϋπόθεση ότι οι Ευρωπαίες και οι Ευρωπαίοι συντονίζονται, διεκδικούν εν χορώ και παραμένουν ενωμένοι, που είναι και η σταθερή επιδίωξη του DiEM25. Όση περισσότερη αλληλεγγύη αναπτυχθεί μεταξύ τους, τόση περισσότερη αλληλεγγύη θα λάβουν από το εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένων και των ΗΠΑ.
Ένα κρίσιμο ερώτημα είναι πώς μπορεί ένας τέτοιος αγώνας να αποκτήσει προοδευτικό περιεχόμενο. Αυτό βεβαίως εξαρτάται από την απάντηση στο δίλημμα μεταξύ εθνικισμού και διεθνικισμού. Το στοίχημα είναι να διοχετευθούν τα εθνικώς εμπνεόμενα αισθήματα περηφάνειας και ανεξαρτησίας σε ένα ορθολογικό διεθνικό όραμα. Πράγματι, εν όψει της κορύφωσης επάλληλων κρίσεων, η βασική θέση του DiEM25 ότι οι λύσεις δεν μπορεί παρά να είναι διεθνικές ισχύει περισσότερο από ποτέ.
Εθνικές απόπειρες ανεξαρτητοποίησης από την ηγεμονία των ΗΠΑ είναι καταδικασμένες να αποτύχουν, αντιμέτωπες με μια στρατηγική τού διαίρει και βασίλευε. Κάθε χώρα που θα το επιχειρεί μόνη της, θα διαπιστώνει αύξηση της έντασης με τα γειτονικά κράτη, καθώς η αυτοκρατορία θα προσαρμόζεται αναλόγως και ευλόγως. Τέτοιας μορφής εξελίξεις μπορούν να διαφανούν σήμερα κιόλας στην περίπτωση της Γερμανίας και της Πολωνίας και ακόμα περισσότερο στην περίπτωση της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Το DiEM25 πρέπει να επισημαίνει ότι όλες οι ευρωπαϊκές διαιρέσεις που εκπηγάζουν από εθνική μεροληψία, όπως με ποια πλευρά συντάσσεται κανείς στον τρέχοντα πόλεμο, στερούνται κάθε λογικής. Στην περίπτωση των περισσότερων Ευρωπαίων, ποια αυτοκρατορία έτυχε να καταδυναστεύει ή να ωφελεί τους προγόνους τους προδικάζει με μεγάλη ακρίβεια τη στάση τους σε μια σύγκρουση μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων. Ο γράφων δεν αποτελεί εξαίρεση. Όμως, κάνοντας ένα βήμα πίσω και υιοθετώντας μια διεθνική προσέγγιση, γίνεται φανερό πόσο αυθαίρετες είναι οι εθνικιστικές θέσεις και πόσο λίγο διαφέρουν οι Ευρωπαίοι στα ζητήματα που πραγματικά έχουν σημασία. Ο εθνικισμός μπορεί να ασκεί μια ροματική γοητεία, αλλά ο διεθνικισμός έχει μια απήχηση απολύτως ορθολογική: στην εποχή μας, δεν είναι τίποτα λιγότερο από προαπαιτούμενο για τη συλλογική επιβίωση.
Η κατάρευση της ευρωπαϊκής κυριαρχίας, που συντελείται από καιρού αλλά σήμερα επισφραγίζεται χάρις στο φιάσκο του Nord Stream, είναι ένα δεδομένο που μπορεί να συνεγείρει τους πολίτες της Ευρώπης και να απονομιμοποιήσει περαιτέρω την ηγεσία της ΕΕ. Το DiEM25 οφείλει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων:
Πρώτον, επιμένοντας να ζητά απόλυτη Ευρωπαϊκή εξωτερική κυριαρχία σήμερα στο πλαίσιο της δημιουργικής ανυπακοής, αν μη τι άλλο επειδή πρόκειται για αναγκαία – αν όχι ικανή – συνθήκη για ειρήνη στην Ευρώπη.
Δεύτερον, αξιώνοντας για το μέλλον διεθνική, δημοκρατική, λαϊκή κυριαρχία επί της ΕΕ, ενάντια σε κάθε κυβέρνηση στην υπηρεσία της ολιγαρχίας, εντός ή εκτός της ηπείρου.
Το λεξιλόγιο, η ανάλυση και οι συμμαχίες της Προοδευτικής Διεθνούς μπορούν να συμβάλλουν σε αυτή την προσπάθεια, ειδικά στον βαθμό που η αποαποικιοποίηση της ΕΕ ίσως είναι προϋπόθεση για την τήρηση εκ μέρους της μιας αδέσμευτης στάσης. Σε κάθε περίπτωση, το DiEM25 οφείλει να συμπεριλάβει την εσχάτως καταφανή απώλεια κυριαρχίας της ΕΕ στην ανάλυσή του, χωρίς να ξεχνά ποιος είναι ο πραγματικός εχθρός.
Θέλεις να ενημερώνεσαι για τις δράσεις του DiEM25-ΜέΡΑ25; Γράψου εδώ
