De onderstaande gedachtengang ten aanzien van de DiEM25 discussie over wat te doen gedurende de aanloop naar de Europese Verkiezingen (EV) in 2019, is geschreven met de wens eerlijk te zijn over waar DiEM25 staat, realistisch over de huidige politieke realiteit en de beperkte kans die we NU kunnen benutten om daar iets in te veranderen, en creatief in het bouwen van de DiEM25 beweging, die nu de kans loopt bureaucratisch te worden en veel te top-down.
Deze gedachtengang ontstaat uit een aantal aannames en observaties.
- DiEM25 is nog niet echt een beweging. Het is veel andere dingen (een Varoufakis fanclub; een geweldige verzameling van mensen die een aantal uitgangspunten delen zoals gedefiniëerd in het eerste DiEM25 Manifesto; een wake-up call; een verzamelpunt voor allerhande gepassioneerden die verandering willen zien in Europa; een denktank). Maar in werkelijkheid zijn er slechts een paar honderd mensen in heel Europa die er daadwerkelijk energie en tijd in steken, afgezien van het consumeren van events.
- Tegelijkertijd: de voorhoede van DiEM25 is een beetje beu van de ‘caravan-circus’ style van handelen, en met reden.
- Het politieke moment met mogelijkheden om iets te veranderen is NU.
- En dus is meer gerichte en gecoördineerde inspanning dringend nodig. DiEM25 is niet sterk genoeg in de politieke arena, terwijl de ‘beweging’ het gevaar loopt veel te bureaucratisch te worden. De beweging moet open zijn en creatief, vandaar de “vleugels”.
- Het voorstel van het Coördinerend Collectief introduceerde een aantal goede ideeën voor een politieke duw, maar door het “vleugel” te noemen wordt het een ‘zijdelings’ iets, terwijl als deze politieke drang op de goede manier uitgespeeld wordt, zij in feite als cruciaal aandachtspunt kan dienen voor de beweging in haar geheel, terwijl zij tegelijktertijd de beweging als zodanig meer creatieve ruimte geeft om te helpen vliegen.
- Derhalve denken de auteurs van dit stuk, dat een sterkere, meer innovatieve politieke duw nodig is, die alle valkuilen van de traditionele partijpolitiek vermijdt. Laten we open en duidelijk zijn vanaf de start en voor die politieke duw gaan. Tegelijkertijd: hernieuw de DiEM25 beweging door het om te bouwen en juist van de beweging zelf “de vleugels” te maken: die creatieve ruimte, die veel vrijer kan zijn en die de ‘denk-doe-ruimte’ van DiEM25 kan worden, maar – alleen door deze omkering – een duidelijkere gedeelde focus mogelijk maakt: één die uiteindelijk een echt verschil wil maken in de echte levens van mensen en in de echte politiek.
DiEM25’s Coördinerend Collectief (CC) heeft de leden van DiEM25 uitgenodigd na te denken over wat te doen in de snel afnemende ruimte om een betere toekomst voor Europa te creëren. Concreet gezegd: er wordt hard nagedacht in Europa over de huidige institutionele opzet, verdere integratie en de Eurozone, die op korte termijn in een meer gedefiniëerd stadium komen. En er zijn Europese verkiezingen aan de horizon, in 2019, die als ze niet goed aangepakt worden, tot gevaarlijk regressieve resultaten kunnen leiden.
Het voorstel wat op tafel ligt voor “Niet een politieke partij oude stijl” maar een “DiEM25 politieke vleugel” heeft bewonderenswaardige ambities. Zoals gesteld: “Onze verkiesbare vleugel, als de leden het groen licht geven, zou ons de mogelijkheid bieden ons gevecht tegen het Establishment naar een nieuw niveau te brengen – een historish, eerste-in-zijn-soort pan-Europese politieke kracht die de macht terugbrengt naar jullie. Naar de mensen. Naar ons allemaal.” Met dat doel is de intentie een politieke vleugel te creëren naast/verbonden met/dichtbij de beweging.
Dit is niet anders dan normaal. Zoals in de meeste gevallen van de opbouw van internationale bewegingen in onze turbulente en haastige tijden, is de motivatie van de mensen en hun toewijding erg vloeibaar. De commicatiestijl, van functioneren en de verwachtingen van de leden verschillen ook aanzienlijk. Ondanks het praten over ‘horizontale’ communicatie en ‘collectieve’ agendabepaling, de praktijk (en op sommige plekken de wens) is nog altijd behoorlijk top-down en is de toewijding van veel leden met name passief/consumistisch. Dus mensen kiezen ervoor observeerders te blijven, raken hun interesse kwijt, gaan verder of erger nog, knappen af en vertrekken.
Het is heel goed te begrijpen dat de actieve voorhoede van DiEM25 -na meer dan twee jaar bezig te zijn geweest met de pan-Europese karavaan- nu een duidelijke politieke volgende stap willen zetten. Het is ook duidelijk dat, na twee jaar DiEM25 te zien versterken en verslappen (?), onze beweging hard toe is op een nieuw niveau door te gaan.
Ons urgent voorstel: wees eerlijk, wees reëel, wees politiek en maak de Beweging vrij als “de vleugel”.
Met dit in gedachten –en volledig bewust van de urgentie van zaken– stellen we een omkering van het perspectief voor in de huidige discussie. In plaats van een “politieke vleugel” voor te stellen voor een beweging, waarom niet een “nieuwe creatieve bewegingsvleugel” die steunt op een “sterke politieke drang”. Dit is niet enkel een woordspel, maar een susbstantiële mentale en praktische omkering. We stellen het om drie redenen voor: eerlijkheid, politiek realisme en voorkomen dat DiEM25 als beweging uitdooft.
- Eerlijkheid: naar ons gevoel zou de omkering van de twee (politieke partij – beweging) een eerlijkere weergave zijn van de richting, waar de energie van de mensen die écht tijd willen besteden aan DiEM op dit moment, naartoe stroomt. De DiEM voorhoede zal het wel beu zijn een rondreizend circus te zijn, zonder dat alle ideëen die ontwikkeld zijn werkelijk in een gevecht tegen de institutionele transformatie zijn omgezet. We denken dat de wens gerechtvaardigd is, deze politieke oefening om een nieuwe stijl politiek format centraal te laten zijn op dit moment. Het zou DiEM25’s inspanningen aanzienlijk centreren en iedereen stimuleren de uitdaging van hoe, institutioneel gezien, door te breken in de praktijk en in concrete politieke slagvelden.
- Politieke realiteit: we denken ook dat de huidige politieke configuratie alleen maar een paar cruciale ‘windows of opportunity’ biedt voor verandering. Met zelfs de meest behendige Europa-bouwers in een staat van ongerustheid: toestaan dat dat moment wegglijdt en alles nog verder weg te laten zakken in regressief neonationalisme, zielloos neoliberalisme of nog erger is geen optie. Als DiEM25 dingen wil veranderen in de echte wereld, is het nu de tijd politiek te worden – maar wel in een nieuwe stijl!
- De beweging redden en het naar zijn echte potentieel brengen. We hebben allemaal kunnen zien hoe DiEM25 als beweging vaart. Om de DiEM25 beweging te bewaken voor stagnatie of uitdoven hebben we nieuwe vormen van ‘beweging bouwen’ nodig. Veel PNCs hebben al aangegeven hoe zij verminderde interesse en verbondenheid ervaren. Ze worstelen ermee hun eigen lokale agenda’s samen te laten vallen met de wijdere roep, of koppelen hun klachten over het gebrek aan een gedeelde doelstelling op zeker moment aan hun ontevredenheid over de te gecentreerde instructies één minuut later. Als we de politieke drang zouden toelaten haar eigen centrale plek in te nemen, zou dit ons kunnen bevrijden van de huidige illusie een beweging te zijn.
Dit kan paradoxaal klinken, maar door de beweging de “createive DiEM vleugels” temaken, zouden we de ruimtes voor actie van de ‘beweging’ in de verschillende landen om kunnen zetten in vrijere experimentele ruimtes, waar de nieuwe vormen van samenwerking beter tot uitdrukking zouden kunnen komen en waar wellicht meer ruimte zou bestaan voor alle culturele diversiteit de we tot onze beschikking hebben dan nu het geval is. Met een dergelijke denkwijze zo het opbouwen van een politieke format nog altijd één enkele oefening zijn. We waren blij dat de CC ons hun eigen bewustzijn heeft laten zien val alles wat zo’n politiek format níet moet zijn!
Als je deze manier van denken volgt, zou de politieke drang de het belangrijkste aandachtspunt worden voor een tijdje. De ‘beweging als vleugels’ zou zich dan werkelijk om kunnen vormen tot de werkelijke experimentele ideëenruimte die DiEM25 nodig heeft, die de politiek nieuwe stijl kan voeden, en vrijer is dan nu het geval is, want het zou serieuzer kunnen werken aan wat transnationale ideën-ruimte werkelijke kan betekenen.
We weten dat voor een brutalere politieke duw gaan en tegelijkertijd een creatievere beweging opbouwen zijn risiko’s heeft, met name het gevaar dat alles in de modder kan vallen van het meer traditionele politieke format. Maar dat zou dan ook onze eerste heilige belofte moeten zijn: dit niet laten gebeuren!
Lid worden in Nederland? Click hier.
Do you want to be informed of DiEM25's actions? Sign up here
