DiEM25 definieert zichzelf als een feministische organisatie en zoals veel politieke organisaties en bewegingen moeten we nog steeds inspanningen doen om vrouwen en vrouwenkwesties te betrekken bij onze organisatie en agenda. Vrouwen zijn voorvechters van de vrede in hun eigen gemeenschap, maar ondanks het duidelijke positieve effect van hun participatie op het gebied van vrede en veiligheid worden zij vaak uitgesloten van besluitvorming en de politiek.
We weten dat vrouwen en kinderen onevenredig zwaar worden getroffen door oorlog. Zij zijn meestal de dupe zijn van gewapende conflicten en geweld in de samenleving. Vrouwen zijn niet alleen slachtoffer van directe militaire acties, zoals bombardementen en moorden; ze zijn vaak het slachtoffer van heimelijke oorlogsmethoden. Vrouwen en kinderen, zogenaamde ‘zwakke’ doelwitten, worden op laffe wijze gebruikt om gemeenschappen te verwoesten en mannen, hun ‘beschermers’, te ontmannen. Ze worden ingezet als wapen om mannen aan te vallen en te straffen, zowel individueel als collectief.
Velika Krusha is een dorp in Kosovo, dat in 1999 deel uitmaakte van het voormalige Joegoslavië. Tijdens de oorlog in Kosovo werden vrouwen gedwongen om met hun kinderen naar Albanië te vluchten. Bij terugkeer troffen ze hun dorp tot de grond toe afgebrand aan. Ze moesten hun dorp en hun leven opnieuw opbouwen.

‘Reis’, door Anita Faye
Lange tijd werden vrouwen in een conflict slechts erkend als slachtoffers; de deelname van vrouwen aan politieke activiteiten werd beschouwd als niet meer dan hulp of steun voor de mannen, degenen die zich met echte politieke en dissidente activiteiten bezighielden. Erkend worden als politieke deelnemers binnen een oorlog of conflict betekent echter ook dat er buiten het conflict ruimte is voor de politieke vertegenwoordiging van vrouwen.
De wederopbouw en het herstel van de gemeenschap na verwoestende gewelddaden, zoals in Krusha, werd geleid door vrouwen. De veerkracht en solidariteit van deze vrouwen laat zien dat zij energieke herbouwers van gemeenschappen zijn. Dit gaat in tegen de visie van vrouwen als hulpeloze slachtoffers, en laat zien dat ze in staat zijn om uitdagingen aan te gaan en een rol te spelen bij de wederopbouw van organisaties.
Vrouwen krijgen, net als andere volkeren uit gemarginaliseerde gemeenschappen, over het algemeen de ‘waardigheid’ van het slachtofferschap opgedrongen, zonder hun toestemming: de media spreken over hen, niet met hen. We kiezen er voor naar het geluid van ‘deskundigen’ te luisteren, meestal mannen en vaak buitenstaanders van de gemeenschap, terwijl de slachtoffers, al dan niet zichtbaar, niet gehoord worden.
Vrouwen, met name uit gemarginaliseerde groepen of minderheidsgroepen, worden vaak uitgesloten van besluitvorming, planning of het bijdragen tot een samenleving waar gewapende conflicten en geweld kunnen worden beperkt of worden vermeden. Desalniettemin zijn zij vaak vertegenwoordigers van de vrede, die na rampzalige conflicten leidinggeven aan de gemeenschap. Zo hebben de vrouwen van Krusha een organisatie in het leven geroepen die ondersteuning biedt bij het voorzien in levensonderhoud en weduwen taken aanleert die traditioneel door mannen werden uitgevoerd, zoals handarbeid en landbouw.
Wat kunnen we doen om vrede te bevorderen en de vrouwen bij te staan die in hun gemeenschap een belangrijke vredesrol spelen? Hoe kunnen we ons begrip “geweld” definiëren op een wijze die het lijden van vrouwen en kinderen omvat? Vrede heeft niet alleen betrekking op de afwezigheid van oorlog of conflict; het impliceert het ontbreken van geweld en de mogelijkheid zelf besluiten te nemen. Bezuinigingsbeleid, armoede, ongelijkheid en discriminatie zijn allemaal vormen van geweld, die de meest kwetsbaren, met name vrouwen en kinderen, onevenredig hard treffen.
Wanneer vrouwen de kans grijpen om leiding te nemen, leveren ze ongelofelijke prestaties ten behoeve van zichzelf en hun gemeenschap.
Door de combinatie van actie van vrouwen binnen volksbewegingen en internationale solidariteit, kunnen we hun stem luider laten horen. Op deze wijze willen we meer diverse meningen naar voren brengen, zodat we ze uiteindelijk daar kunnen krijgen waar de besluiten worden genomen.
Een van de manieren om de deelname en de integratie van diverse groepen – inclusief vrouwen – in de politieke besluitvorming te vergroten, is het bevorderen van burger- of volksvergaderingen. Deze kolen vooral goed van pas bij de behandeling van complexe onderwerpen en zaken die een splijtzwam vormen. Het beste voorbeeld hiervan is misschien wel de burgervergadering in Ierland, die is gebruikt om verschillende politieke kwesties aan te kaarten en zo erin is geslaagd de abortuswet te hervormen. Volksvergaderingen kunnen als krachtige instrumenten binnen gemeenschappen functioneren, waarbij gebruik wordt gemaakt van de perspectieven van verschillende mensen binnen de samenleving en waarbij de gewone burger in staat wordt gesteld zelf aanbevelingen te doen.
Vrouwen in staat stellen om het politieke veld in te nemen is echter niet voldoende: we moeten onze besluitvorming veranderen om waarden die momenteel weinig vertegenwoordigd zijn, zoals empathie en inclusiviteit, mee te nemen en beter weer te geven; dit is een taak voor zowel mannen als vrouwen.
DiEM25 heeft als doel de organisatie van lokale politieke groeperingen in Europese landen te genereren en te ondersteunen; door deze acties en inzet op transnationaal niveau te bundelen, kan Europa democratischer worden gemaakt. Elke transnationale samenwerking en solidariteit moet echter gebaseerd zijn op wederzijds respect en reciprociteit, om te voorkomen dat de maternalistische of imperialistische houding wordt versterkt.
Vrouwen van alle achtergronden hebben het recht om als legitieme en gezaghebbende stem mee te praten over belangrijke kwesties – er moet niet alleen naar vrouwen worden geluisterd, de toekomst van onze planeet kan er zelfs van afhangen.

Do you want to be informed of DiEM25's actions? Sign up here