Door Giacomo Russo Spena
Afgelopen week hebben leden van DiEM25 gestemd over de vraag of de beweging de mogelijkheid zou moeten hebben om deel te nemen aan verkiezingen. Een overweldigende meerderheid van 92% koos JA en gaf de voorkeur aan de beslissing om een electorale vleugel op te zetten. Het Italiaanse tijdschrift MicroMega sprak met Lorenzo Marsili, oprichter van European Alternatives, over wat dit daadwerkelijk betekent en over de “road map” van de beweging om Europa te transformeren.
Political Critique vertaalde het interview naar het Engels.
Giacomo Russo Spena: Laten we het hebben over de organisatie van DiEM25. Hoeveel leden heeft DiEM nu? Hoeveel afdelingen zijn er door heel Europa?
Lorenzo Marsili: Er zijn bijna 70.000 leden en meer dan honderd lokale groepen door heel Europa, daarnaast is er een coördinerend collectief, bestaand uit 12 verkozen leden. Binnenkort zal er ook een aantal nationale collectieven gevormd worden die ook verkozen zullen worden door de leden.
Waar komen de financiën daarvoor vandaan?
DiEM25 bestaat uit vrijwilligers met een eigen inkomen, die hun vrije tijd, nachten, weekenden inzetten om een idee vorm te geven waarin zij geloven. De fondsen die we hebben komen volledig uit vrijwillige maandelijkse bijdragen, ze stellen ons in staat om een minimale hoeveelheid personeel in dienst te nemen. We verantwoorden alles online, zowel de inkomsten als de uitgaven.
Dus DiEM wordt een partij. Wat is de “road map” om dat te laten slagen?
In de komende maanden zullen er twee dingen gebeuren. Ten eerste zal DiEM25 in een aantal Europese landen geregistreerd worden als een politieke beweging. En tegelijkertijd zullen we samenkomen met politieke en maatschappelijke bewegingen om een groter bondgenootschap te vormen. Het ambitieuze doel is om een verkiezingscampagne te lanceren in de lente van 2018, precies een jaar voor de verkiezingen voor het Europese Parlement. Dat zou echte burgerparticipatie mogelijk maken en een gewone campagne transformeren naar een moment van politiek ontwaken over het hele continent.
2019 wordt dus de vuurdoop?
De situatie in Europa is zeer nijpend. Het is ondenkbaar dat de Europese verkiezingen opnieuw gebruikt zouden worden als een soort opiniepeiling voor nationale partijen om tijdens hun ambtstermijn te kijken hoe ze ervoor staan. Voor het eerst in de geschiedenis van ons continent hebben we een voorstel nodig – van Portugal tot Polen, van Italië tot Ierland – dat onze harten zal verwarmen en ons zal mobiliseren rond een duidelijk programma van verandering. In die zin zijn de Europese verkiezingen een excuus, een voorwendsel. Er is weinig interesse in het afvaardigen van een dozijn mensen naar een zeer restrictief parlement. Het doel is eerder om de verkiezingen te “hacken”, om ze te transformeren naar een continentale politieke campagne: een soort “Sanders moment” voor Europa.
Wat betekent het om de eerste pan-Europese partij te zijn? Jullie keren je tegen het tij van “soevereinistische” impulsen die terug lijken te keren…
Zulke impulsen zijn de – verkeerde – reactie op een falend Europa. Bovendien zorgen ze ervoor dat we ons in een vicieuze cirkel bewegen: het lukt ons niet om globalisering te beheersen, we krijgen geen grip op de ramp die het Europa van nu geworden is, dus vluchten we terug naar de natiestaat. Vervolgens realiseren we ons dat de staat het slachtoffer is van dezelfde soort oligarchische machten, dus proberen we ons af te sluiten in regionale identiteiten of roepen op tot het vormen van nieuwe micronaties. Als we op die manier door gaan eindigen we helemaal alleen, ieder van ons achter zijn eigen muur, wijzend naar alle vreemds. Het zou de wereld van Hobbes zijn, waar het leven “solitary, poor, brutish and short” is (eenzaam, arm, bruut en kort). Dat afglijden moet worden gestopt.
Je hebt recent samen met Yanis Varoufakis een boek geschreven “The Third Space” (Italiaans: Laterza) en je bent bezig met een volgend, ook over Europa, waarin je uitlegt waarom nationalisme en neoliberalisme twee zijden van dezelfde medaille zijn. Denk je werkelijk dat Europa nog steeds in staat is tot hervorming?
We moeten Europa terugveroveren. Door dat te doen zullen onze staten, regio’s en steden weer van ons zijn. Want er zijn grote kwesties, om ons heen, die we moeten aanpakken. Belastingontduiking door multinationals, migratie, klimaatverandering, het transformeren van een economisch model van neoliberale globalisering dat duidelijk onrechtvaardig en ineffectief is. Kunnen dingen nog veranderen? De werkelijkheid is dat alles om ons heen verandert! Ik moet lachen als mensen klagen dat “Europa niet kan veranderen” terwijl de wereld verandert voor onze ogen!
Het zou een historische ramp betekenen om Xi Jinping’s China de nieuwe voorwaarden voor globalisatie alleen te laten opstellen. In plaats daarvan moeten we de controle over de toekomst in de handen van burgers leggen. Om dat te kunnen doen moeten we ons realiseren dat een eenvoudige scheiding tussen Europese, nationale en lokale politiek niet langer mogelijk is. Er bestaat alleen politiek in een continuüm dat zich uitspreidt over al deze niveaus. We moeten ons zo positioneren dat we die realiteit de baas zijn, we moeten onze krachten zo organiseren en een zodanig voorstel hebben dat we in staat zijn om een alternatief te bieden en daarvoor te vechten, van het gemeentelijke tot het Europese niveau.
Met welke partijen probeert DiEM relaties aan te knopen binnen Europa? Podemos in Spanje, Mélenchon in Frankrijk, enzovoorts?
DiEM25 zit om de tafel met een keur van Europese bewegingen om tot een gezamenlijk programma en een gedeelde strategie te komen. In Polen is dat Razem, een nieuwe partij die qua samenstelling vergelijkbaar is met Podemos. In Denemarken met The Alternative, wat een andere nieuwe partij is, opgericht door kunstenaars en maatschappelijke bewegingen, maar het is nu al de derde belangrijkste politieke macht in het land. In Tsjechië zijn het de Piraten, die 10% binnen haalden in de verkiezingen een paar weken geleden en die lid zijn van DiEM25. In Frankrijk heeft Benoit Hamon openlijk gevraagd om een treffen om zijn nieuwe beweging op één lijn te brengen met DiEM25: maar het is duidelijk dat daar nog veel meer openingen liggen… Ik denk bijvoorbeeld aan PCF en de Groenen. In Spanje werkt DiEM25 samen met de burgemeester van Barcelona Ada Colau, die zelfs tot de eerste leden behoorde. En meer – DiEM25 spreekt ook van de noodzaak voor een progressief bondgenootschap dat plaats biedt aan verschillende politieke families van links tot groen, van sociaaldemocraten tot grassroots bewegingen. Maar we mogen niet vergeten dat de burgers er ook zijn, meer nog dan de partijen. En daarvan is er in Europa een nieuwe generatie, die leeft in dat Europa en vindt dat de tijd is gekomen om zelf weer het heft in handen te hebben.
Zal DiEM25 een linkse partij zijn?
Ik was twaalf toen ik voor het eerst de term “links” hoorde. Mijn moeder maakte me enthousiast wakker om me te vertellen dat voor het eerst in de geschiedenis van de republiek er een linkse regering was. Het was 1996 en Romani Prodi’s centrumlinkse coalitie had zojuist de verkiezingen gewonnen. Vanaf dat moment was “links” datgene dat privatiseerde, de werkenden aan onzekere contracten hielp en de financiële sector carte blanche gaf. Dus persoonlijk heb ik geen diepe emotionele binding met die term. Maar ik weet dat veel anderen zich er sterk mee identificeren. Mensen spreken over een wereld van solidariteit, rechtvaardigheid en passie, maar ik zie het alleen maar in de geschiedenisboeken: de Bertolucci van “Voor de Revolutie”, de bijzondere periode tussen ’68-’77 in Italië.
Wie wil DiEM25 aanspreken?
Het is nu onze taak om iedereen aan te spreken. Ook degenen die zichzelf nooit hebben afgevraagd wat “links” betekent, of die zichzelf misschien wel helemaal niet als links beschouwen. Maar die wel instinctief aanvoelen dat een systeem waarin acht mensen de helft van de rijkdommen van de wereld beheren terwijl ons verteld wordt dat er niet genoeg geld is voor de verzorgingsstaat; dat een systeem dat migranten de dupe laat zijn in plaats van de managers van multinationals die geld witwassen in Panama, op te sluiten; dat zo’n systeem gefaald heeft, dat het moreel en economisch bankroet is en dat het aan herziening toe is.
 
Meer weten over DiEM25 in Nederland? Click hier!
 
Dit interview is een aangepaste versie van wat er in MicroMega (10 november) verscheen.
Vertaling vanuit het Engels door Victor Vaessen.
Foto credit: European Alternatives.

Do you want to be informed of DiEM25's actions? Sign up here