10 jaar geleden zou een proces opgestart door de overheid tegen initiatiefnemer van WikiLeaks, Julian Assange, wereldwijd de krantenkoppen hebben gehaald.

Terwijl Assange thans zijn uitlevering aan de Verenigde Staten vanuit een rechtszaal in het Verenigd Koninkrijk aanvecht, zwijgen de media die indertijd met WikiLeaks misdaden gepleegd door de overheid aan het licht brachten, wat duidelijk een negatief effect heeft op persvrijheid en democratie.

Ontdek de achtergrond van dit alles en hoe DiEM25 zich inzet om onrechtvaardigheid jegens Assange, WikiLeaks en de vrije pers tegen te gaan.

Hoe is WikiLeaks ontstaan.

WikiLeaks is in 2006 opgericht vanuit een idee van radicale transparantie. De doelstelling was eenvoudig: het creëren van een online platform voor klokkenluiders om geheime documenten openbaar te maken.

Voor oprichter Julian Assange vormden eerdere ervaringen opgedaan in computertechnologie en privacybescherming de basis om de organisatie op te zetten. Hij droeg bij aan de eerste ontwikkelingen op het gebied van coderingstechnologie en bood zijn vaardigheden aan de overheid in zijn geboorteland Australië aan om te helpen bij het oprollen van een netwerk waar minderjarigen misbruikt werden.

De overtuiging dat coderingstechnologie bruikbaar en het openbaren van onrechtvaardigheid noodzakelijk was maakte WikiLeaks tot een opvallende speler in klokkenluidersland. Klokkenluiders konden nu geheime documenten publiekelijk bekend maken en tegelijkertijd ontdekking voorkomen door de gecodeerde ‘dropbox’ van WikiLeaks te gebruiken.

Samenwerking met de pers.

De eerste grote doorbraak van WikiLeaks vond plaats in april 2010 met het vrijgeven van dossiers van het Amerikaanse leger door inlichtingenofficier Chelsea (toen nog Bradley) Manning. De meest opvallende zaak in deze lading documenten (honderdduizenden geheime dossiers van het Amerikaanse leger m.b.t. de oorlog in Irak) was de “bijkomstige moord – video” van Amerikaanse militairen die 18 mensen ombrachten, waaronder twee journalisten van Reuters.

Na de onthullingen van Manning volgden op Wikileaks de “Afghanistan War Logs” (juli 2010), de “Iraq War Logs” (oktober 2010), “Cablegate” (november 2010) en bestanden gerelateerd aan Guantànamo (april 2011).

De “Cablegate Files” vormden de grootste en meest interessante van deze vrijgegeven documenten. WikiLeaks werkte samen met Westerse media — waaronder de New York Times, The Guardian, Der Spiegel, Le Monde, en El Pais — om een kwart miljoen Amerikaanse diplomatieke nota’s vrij te geven. Uit deze nota’s bleek dat de VS de Verenigde Naties en wereldleiders bespioneerden, dat er spanningen bestonden tussen de VS en hun bondgenoten en bevatte verder door Amerikaanse diplomaten geschreven nota’s betreffende corruptie in alle delen van de wereld.

De onthullingen in de periode 2010-2011 die op WikiLeaks verschenen worden gezien als een stuwende kracht tijdens de protesten gedurende de Arabische Lente in 2011. Deze leek een einde te maken maken aan de praktijk van “het behartigen van gemeenschappelijke belangen in private sfeer“, en het begin van “een gouden eeuw voor klokkenluiders“.

Op de vlucht.

De politiek keerde zich snel tegen WikiLeaks en Assange.

De overheid en de financiële wereld van de V.S. vielen WikiLeaks op meerdere fronten aan: blokkeren van donaties, saboteren van de toegang tot de WikiLeaks-website, dreigen met vervolging, en verzoeken aan bondgenoten om “strafzaken” tegen de organisatie te beginnen. Daarbij werden de pijlen op de initiator en woordvoerder van Wikileaks gericht: Julian Assange.

Geconfronteerd met de toenemende druk vluchtte Assange naar Zweden, waar klokkenluiders en journalisten een betere wettelijke bescherming genieten.

Maar al snel werd Assange onderwerp van een controverse: twee vrouwen beschuldigden de oprichter van WikiLeaks van mishandeling en verkrachting. Een vooronderzoek werd geopend door Zweedse aanklagers nadat Assange zich had gemeld voor een ondervraging over deze beschuldigingen. De beschuldiging van verkrachting werd al snel afgezwakt en het arrestatiebevel voor Assange werd binnen de kortste tijd ingetrokken.

Ondertussen reisde Assange naar Londen nadat zijn verzoek om een werk- en verblijfsvergunning door de Zweedse regering was afgewezen. Nadat hij vernomen had dat er een arrestatiebevel van Interpol voor hem was uitgevaardigd nadat het vooronderzoek in Zweden was heropend, gaf Assange zichzelf aan bij de Britse politie.

Na hem aanvankelijk op borgtocht te hebben vrijgelaten, vaardigde een Britse rechtbank al snel uitleveringsbevel aan Zweden uit om Assange verder te ondervragen over de beschuldigingen.

Uit angst voor een aanklacht in Washington die zou leiden tot zijn uitlevering aan de Verenigde Staten door de Zweedse regering, sloeg Assange op 19 juni 2012 een zitting m.b.t. zijn borgtocht in het Verenigd Koninkrijk over en zocht zijn toevlucht in de ambassade van Ecuador in Londen.

De jaren in de ambassade (2012 – 2019).

Op 16 augustus 2012 kreeg Assange politiek asiel van Ecuador’s president Rafael Correa wegens “politieke vervolging en het vooruitzicht op een oneerlijk proces” in de VS.

Assange kondigde zijn asiel aan op het inmiddels beroemde balkon tegenover Harrods in Londen.

Gedurende zijn verblijf in de ambassade bleef Assange materiaal voor WikiLeaks publiceren, waaronder de “Saudi Cables” en de “Stratfor Leaks”.

De Saudi Cables onthulden de “cheque-diplomatie” van Saoedi Arabië die tot doel had Iran te ondermijnen en ook de sterke afkeer van Israël die het koninkrijk in het Midden-Oosten heeft. De “Stratfor Leaks” beschreven hoe een in de V.S. gevestigd privé inlichtingenbedrijf “activisten bespioneerde, betalingen aan de controversiële Pakistaanse inlichtingendienst maakte, en aan handel met voorkennis deed.”

Anderszijds was het meest opvallende feit gedurende deze periode de betrokkenheid van WikiLeaks bij het verlenen van asiel aan klokkenluider Edward Snowden.

Intussen ging het getouwtrek tussen Assange en Zweedse officieren van justitie (samen met de VS en het Verenigd Koninkrijk) gewoon door. Het juridische team van Assange verzocht Zweedse advocaten om een gesprek te hebben met de oprichter van WikiLeaks op de ambassade in Londen of via een videoverbinding. Zij weigerden dit tot het jaar 2015, toen advocaten van de Zweedse regering Assange spraken op de ambassade van Ecuador.

Het vooronderzoek werd uiteindelijk in 2019 stopgezet na jaren van internationale druk, waarbij een VN-panel Assange’s asiel omschreef als “willekeurige opsluiting” en (woorden van VN-vertegenwoordiger Nils Melzer), als “fysieke marteling“.

Nieuwe wind: Trump en Lenín Moreno.

WikiLeaks en Assange kwamen onder een ander soort druk te staan tijdens de Amerikaanse verkiezingen van 2016.

WikiLeaks werd omarmd door kandidaat Donald Trump tijdens de campagne voor het presidentschap– met de beruchte uitspraak dat hij hield van” WikiLeaks — nadat een reeks e-mails van Hillary Clinton’s campagneleider John Podesta uitlekten die “quid pro quo” buitenlands beleid en financiering van de terroristische organisatie ISIS door bondgenoten van de VS aantoonden, en dat hij zich inzette om “Pied Piper – kandidaten” als Donald Trump tot uitdager van Clinton te maken.

Terwijl de Amerikaanse inlichtingendienst beweerde dat de Podesta – e-mails naar WikiLeaks waren doorgestuurd door de aan Rusland gelieerde hacker Guccifer 2.0, konden ze geen “overduidelijke vervalsingen” in de inhoud van de e-mails vinden.

Arrestatie van Julian.

Welke bewondering kandidaat Trump dan ook mocht hebben voor WikiLeaks, deze bleek snel verdwenen na zijn intrede in het Witte Huis.

Drie maanden nadat het nieuwe beleid was ingesteld verklaarde de door Trump benoemde CIA-directeur Mike Pompeo dat WikiLeaks een ,”vijandige agent” is, niet aan een staat gebonden”. De CIA werkte achter de scènes samen met Trump’s donor Sheldon Adelson  om Assange tijdens vergaderingen met advocaten in de Ecuadoriaanse ambassade te bespioneren.

Ondertussen voerden Democratische Senatoren in de VS druk uit op de nieuwe president Lenín Moreno van Ecuador om “de banden met Assange te verbreken omdat WikiLeaks democratieën wereldwijd blijft ondermijnen”.

Assange werd al spoedig beschuldigd van het schenden van de voorwaarden van zijn asiel door het publiceren van commentaar op gebeurtenissen in Ecuador (alsook het becommentariëren van de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging in 2017 en het lekken van informatie betreffende spionagepraktijken van de CIA met de “Vault 7”- onthullingen).

Tot slot:
Moreno gaf de Britse politie toestemming de ambassade te betreden en Assange op 11 april 2019 te arresteren, wat “de eerste keer in de geschiedenis dat een regering een buitenlandse wetshandhavingsinstantie toestond haar soevereine grondgebied te betreden en één van haar burgers te arresteren” markeerde.

Strijd tegen de pers.

De oorspronkelijke Amerikaanse aanklacht tegen Assange beschuldigt de stichter van WikiLeaks van “samenzwering” met Chelsea Manning (op dat moment nog Bradley) in 2010 tot het plegen van een “inbraak” op een computer van de overheid. Deze aanklacht groeide in mei 2019 uit tot 18 aanklachten onder de Spionagewet, waarbij Assange beschuldigd wordt van het publiceren van overheidsdocumenten.

Voordat Trump aan de macht kwam overwoog de regering-Obama Assange aan te klagen onder de Spionagewet — een wet uit de Eerste Wereldoorlog die door Obama vaker dan al zijn voorgangers bij elkaar is gebruikt — maar liet de aanklacht vallen vanwege twijfels aangaande het Eerste Amendement van de Amerikaanse Constitutie. Meer bepaald: als de overheid WikiLeaks en Assange zou vervolgen wegens het onthullen van geheime informatie, dan zouden zij ook “de nieuwsorganisaties van de VS en journalisten” zoals de New York Times en de Washington Post moeten aanklagen.

Een dergelijk feit lijkt Assange meer wettelijke bescherming te bieden, ondanks de “oorlog tegen de pers” van Trump; een oorlog waar de initiatiefnemer van WikiLeaks nauwelijks slachtoffer van is. Wel is duidelijk geworden dat Vanessa Baraitser, de rechter die de zaak in behandeling heeft, connecties heeft met corporaties die door WikiLeaks in een kwaad daglicht gesteld zijn.

De recente ontwikkelingen zijn nog verontrustender voor Assange, met aanklachten die zich uitbreiden op allerlei terreinen, aanklagers in de VS die zich baseren op bewijsmateriaal afkomstig van een mogelijke “psychopathische” FBI-infiltrant in WikiLeaks, en twijfel over de eerlijkheid van het proces nadat de stichter van WikiLeaks “van alle kleding werd ontdaan en zijn persoonlijke documenten allemaal werden afgenomen“.

Wij van DiEM25 zien Julian’s proces niet alleen als een zaak van de vrije pers, maar vooral ook als een mensenrechtenkwestie.

Het gevangen zetten van een journalist wegens het onthullen van geheimen zijn kenmerken van een autoritaire overheid. De recente gebeurtenissen hebben het toenemende verval van onze democratische instellingen aangetoond. De corona-pandemie dit jaar en de verslagen in de pers m.b.t. het wereldwijde politiegeweld hebben de onverschilligheid voor het leven van hun eigen burgers door vele ‘democratische’ regeringen aangetoond. 

Mensen als Julian Assange moeten nu meer dan ooit beschermd worden. Klokkenluiders zorgen voor het functioneren van onze democratieën door te onthullen hoe er in naam van burgers door regeringen wordt gehandeld. 

Als een beweging die zich inzet voor de overtuiging dat transparantie bijdraagt tot sterke democratieën, staan we achter Julian, WikiLeaks en de vrije pers en zullen we daar ook voor vechten.

Teken de petitie van DiEM25 ‘’Don’t Extradite Assange‘.

#FreeAssange 

Do you want to be informed of DiEM25's actions? Sign up here